donderdag 11 december 2003

Carol Shields - De republiek der liefde



Het verhaal
Tom, presentator van een nachtradioprogramma, is net voor de derde keer gescheiden en probeert zijn leven weer op orde te krijgen. Hilarische beschrijvingen van de 'Newly Singles Club' waar hij naartoe gaat. Natuurlijk komt, volgens zijn omgeving, het probleem van zijn mislukte huwelijken, uit zijn verleden: hij is als proefkonijn op een huishoudschool (baby-verzorging) gebruikt en heeft dus 27 moeders.

Fay, onderzoekster van meerminnen in een folkoristisch centrum, is ook net weer alleen, haar derde relatie is op de klippen gelopen. Bij haar wordt de schuld op het o-zo-gelukkige huwelijk van haar ouders geschoven. Waarom lukt het haar maar niet om zo'n perfecte relatie op te bouwen?

Halverwege het boek ontmoeten Tom en Fay elkaar: inslaande bliksem. Zullen ze het samen redden? Kanhet wel, een 'simpele' presentator en een geleerde? Klinkt als een doorsnee-keukenromannetje. Maar niets is minder waar. Het is allemaal fantastisch uitgewerkt. Zo lopen de verhalen los maar parallel tot precies de helft van het boek, tot de eerste ontmoeting van Fay en Tom. Daarna worden hun levens verweven, maar blijft de structuur van de roman overeind door telkens vanuit Fay en daarna vanuit Tom te vertellen wat er gebeurt.

Het is een echte Shields, over gewone mensen: Met hun gewone problemen (rotweer, bus die te laat komt, werk, de lege vrijdagavonden als je net uit elkaar bent, de lieve vrienden die je dan ineens en masse uitnodigen om toch maar vooral langs te komen, en dat je dat dan ook doet omdat je anders alleen in dat huis lege bent). Met hun bijzondere hobby's (zoals Shields ook vaker gebruikt): de meerminnen van Fay, waaraan ze de meest waanzinnige theoriën ophangt (die ze bijna zelf gaat geloven) en het idiote gehang aan die Newly Singles Club van Tom.De ex-en en hun gewoonten waar je eerst zo dol op was, maar die je later gaat haten.Fay en Tom hebben wel een niet-doorsnee achtergrond: de doodknuffel-ouders van Fay met o zo veel ruimte voor hun kinderen (maar ondertussen!) en de klepzieke moeder van Tom (die bij elke vrouwennaam alweer een nieuwe echtgenote door de kerk ziet lopen).

Ik zal eerlijk toegeven, ik deed iets wat ik nooit doe! Vlak voor het einde moest ik gewoon even spieken hoe het afliep. Ik kon het niet langer houden: krijgen ze elkaar nou of niet? Voor degenen die dit lazen een weet, voor anderen een vraag! My lips are sealed :-)

Ja, dit was weer een heerlijk boek van Carol Shields!

dinsdag 9 december 2003

Rascha Peper - Wie scheep gaat



Naast Bernlef las ik deze week EIndelijk Rascha Peper uit. Wie scheep gaat, heet haar meest recente roman.

Wie scheep gaat, moet varen, zo luidt het gezegde eigenlijk. Met andere woorden: als je ergens aan begint, kun je niet zonder meer stoppen. Dat klopt wel heel letterlijk voor Hanna, die met het scheepje waarop ze een pleziertochtje met haar Kaapverdiaanse minnaar maakt, vergaat voor de Afrikaanse kust. En in de minder letterlijke zin voor de mensen om Hanna heen:
- Haar gewezen partner, Gerard, de wat weltfremde onderzoeker die voor een grootscheeps onderzoek naar oceaanstromingen duizenden eendjes over de wereldzeeën laat zwerven. Tussen de verschillende delen door, leven we met een aantal van de eendjes mee.
- Diens ooit beste vriend Robin, woor wie Hanna Gerard aan de kant zette, de diepzeeduiker, die zich ten doel heeft gesteld het lijk van Hanna uit het gezonken scheepje te bergen.
- Alphons LeCoultre, de vader van Hanna, de kleermaker in ruste, die het pakken maken maar niet kan laten. En die 's avonds alle door hem gekende gestorvenen groet voor hij gaat slapen.
- Het nichtje van Hanna, de puber Emma, die verliefd is op Robin, maar eigenlijk ook wel weet dat dat zinloos is. Met enorm truttige ouders.

Maar die 'vieze man', die huizen binnendringt om zich af te trekken in het schone ondergoed van de vrouwe des huizes, wat heeft die er nou allemaal mee te maken? Dat hij niet kan stoppen met deze gewoonte klopt wel met het spreekwoord, maar wat heeft hij met Hanna en haar familie te maken?

Ja, het was weer een mooi boek. Eigenlijk had ik wat meer tijd moeten maken en het dus niet in één ruk uit te lezen, maar ja: wie scheep gaat, moet varen!

maandag 8 december 2003

J. Bernlef - Hersenschimmen



Dit stralende winterweekeinde las ik tussen de vele strandwandelingen langs de Walcherse kust Hersenschimmen van Bernlef. Wat een prachtig boekje! En hoe beklemmend! Gelukkig lag er geen sneeuw, anders had ik me denk ik erg geïdentificeerd met Maarten de Klein, de hoofdpersoon.

Ik was al direct geïntrigeerd door het motto:
'A touching dream to shich we all are lulled but wake from separately.'

Ik had dat opgevat als zijnde de droom van het idee dat je iemand goed kent als je er 40 jaar mee samenleeft. Hoe goed kennen Maarten en Vera elkaar nu eigenlijk? En dat hij niet dement wordt stond voor mij als een paal boven water, zo snel gaat dat toch niet. Maar wat is er dan wel aan de hand? Een virus of zo? Ik was dan ook wel een beetje teleurgesteld dat aan het einde van het boekje er noch licht op de oorzaak, noch een bevredigend herstel plaats vond. Bij thuiskomst las ik hierover op internet en begreep toen dat ik de oplossing daarvoor helemaal niet mocht verwachten!.

Ik las het boekje dus niet als een verhaal over dementie. Ik meer als een soort van tja... hoe moet ik het noemen... medische thriller??

Mooi uitgewerkt ook de taalverwarring. Eerste valt het Maarten helemaal niet op als er iemand Engels spreekt, hij en Vera blijven vaak nog uren Engels spreken als de gasten weg zijn. Daarna wordt het in de tekst vermeld dat het hem opvalt dat er Engels gesproken wordt en aan het einde worden de Engelse woorden ook in het Engels opgeschreven. En is het zelfs niet meer duidelijk of Maarten überhaupt begrijpt wat er bedoeld wordt.

Dat ik dit nou toch niet eerder gelezen heb, zonde, zonde, zonde!

woensdag 15 oktober 2003

Patricia Duncker - Hallucinating Foucault



Wat een werkelijk fantastisch boek!! Het gaf me een warm gevoel, ondanks het voor mij al heel snel duidelijke gebruik (misbruik?) van de student door de Germaniste, want Duncker schrijft al op p. 19: 'She was never affectionate. She never used any terms of endearment, never told me that she loved me, and never held my hand. When she took me to bed she kissed me as if there was some distance to be covered and she was intent on getting there without interference.'

Ik beperk mij nu verder tot het kort overtypen van mijn mooiste fragmenten, voor mijn eigen plezier en hopelijk ook dat van jullie :-).

'Writing a thesis is a lonely obsessive activity. You live inside your head, nowhere else.'
-------------
'It was the end of May, exam time for the undergraduates. We were all infected with exam paralysis as well as thesis paranoia.'
-------------
'As I stood before the largest of the triangles the shape began to make sense, hardened into the form of my promise to her. I was facing a prism that remained masked and simply reflected rather than refracted the light. I found myself at the base point of two interlocking triangles. It was then that I had the peculiar sensation that something was being shown to me, explained, but that I had as yet no way of breaking into the code, no means of understanding the blank, flat surfaces.'
-------------
'Hospitals are strange intermediary zones where sickness and health become ambiguous, relative states.'
-------------
'There are two kinds of loneliness, aren't there? There's the loneliness of absolute solitude - the physical fact of living alone, working alone, as I have always done. This need not be painful. (...) But there is another kind of loneliness which is terrible to endure. (...) And that is the loneliness of seeing a different world from that of the people around you. Their lives remain remote from yours. You can see the gulf and they can't. You live among them. They walk on earth. You walk on glass. They reassure themselves with conformity, with carefully constructed resemblances. You are masked, aware of your absolute difference.'
-------------
'Madness and passion have always been interchangeable. Throughout the entire western literary tradion. Madness is an abundance of existence. Madness is a way of asking difficult questions. (...) Maybe madness is the excess of possibility, petit. And writing is about reducing possibility to one idea, one book, one sentence, one word. Madness is a form of self-expression. It is the opposite of creativity.'

dinsdag 14 oktober 2003

Helene Nolthenius - Een ladder op de aarde



Een beetje in de lappenmand, daar helpt een dagje op de bank met een dekentje, een kopje thee en dit boekje prima tegen. Onlangs was ik nog teleurgesteld in De afgewende stad, maar ben ik nu weer 'om'. Een mooi boekje! Het werd me gebookcrosst.

Op de grens tussen Middeleeuwen en Renaissance wordt Beatrice da Polenta, non uit Ravenna, door haar familie uit het klooster gehaald om te trouwen met Bartolo della Scala, oudste zoon van de heerser van Verona, Cane, oftewel de Wolfshond. Beatrice heeft de pest overleefd, en voelt zich zeer schuldig dat ze in haar doodsangst God, haar bruidegom, heeft verraden door hem te smeken haar te laten leven. Ze denkt dat ze, door in te stemmen met het huwelijk met Bartolo, boete kan doen voor dat vreselijke verraad. Van de ladder vanuit de hemel daalt ze echter niet tot op de aarde af, maar nog verder, tot in de hel, doordat ze verstrikt raakt in de hofintriges van Verona.

Wat zijn volders? Nolthenius heeft het over volders en looiers. Ik vermoed een beroep. Wie helpt mij?

woensdag 8 oktober 2003

Ruth Rendell - Adam and Eve and Pinch me



Het is een lekker boek, over mensen met obsessies: de één eet overmatig, de tweede juist weer niet, de derde is dwangmatig schoon en de vierde dwangmatig op zoek naar rijkdom. Nummer vijf op zoek naar carrière en nummer zes wil juist niets doen. Dat heeft Rendell maximaal uitgebuit en tot een heerlijk meeslepend verhaal gebakken.

Maar eerlijk gezegd vond ik het einde wel wat teleurstellend. In één pagina is ineens alles opgelost. Daar had Ruth voor mijn gevoel wel wat meer woorden aan mogen besteden.

maandag 6 oktober 2003

Kinderboekenweek 2003



Wat ben ik toch weer heerlijk aan het genieten van de kinderboekenweek. De pret begon vorige woensdag toen ik met de kinderen naar het kinderboekenfeest ging, een jaarlijks terugkerend festijn om de boekenweek te openen. Normaal gesproken in de Winkel van Sinkel, maar die was nu 'bezet' door het Nederlands Filmfestival. Daarom was men uitgeweken naar het stadhuis van Utrecht. En daar was ik sinds de zeer grondige verbouwing van een paar jaar geleden nog niet geweest.

Er was een tentoonstelling met tekeningen van Annemarie van Haeringen over haar nieuwste boek 'De prinses met het lange haar', diverse schrijvers signeerden hun boeken (Lydia Rood, Dick Bruna, Annemarie van Haeringen, Max Velthuijs en nog een aantal) en er waren voorstellingen (waarvoor ik niet gereserveerd had en dus helaas niet naartoe kon). Het feest werd geopend door de burgemeester, geassisteerd door de prinses met het lange haar :-) Verder liepen er nog een reusachtige Nijntje en Kikker rond, zeer aaibaar!

Wat scoorden wij? 'Kikker vindt een schat', gesigneerd door Max Velthuijs himself, voor Kind 3 die een middagslaapje deed bij de oppas. 'De prinses met het lange haar', met een tekeningetje van koning Kind 2 met een appelklokhuisje, en de nieuwste 'verhalen van een boze heks', met een tekeningetje van heks Kind 1 voorin. De laastste twee door Annemarie van Haeringen. Wat een enig mens is dat trouwens! En dan scoorden we natuurlijk ook nog iets in het thema van dit jaar. Bette Westera schreef 'De raadselridder'. Mijn kinderen hebben enorm genoten van haar vorige boek, 'Alle hens aan dek', dus ik denk dat dit ook weer een hit gaat worden!

En zaterdag gingen we naar de bieb, daar bleken nog kaartjes te zijn voor de voorstellingen met liedjes, speurtochten, kindertoneel van aanstaande woensdag. Dus daar verheug ik me nu vast op!

woensdag 17 september 2003

Marcel Möring - Het grote verlangen



Het grote verlangen heeft in 1993 de AKO-prijs gewonnen, maar ik had me er niet eerder toe gezet het te lezen. Absoluut ten onrechte want wat is het een práchtig boek!

Het verhaal
Als Sam een jaar of 10 is, komen zijn ouders bij een ongeluk om het leven. Hij en zijn tweelingzus en zijn oudere broer worden apart van elkaar door pleeggezinnen opgevoed. Wanneer Sam 18 is, gaat hij op zoek naar zijn broer, en trekken ze samen een jaar door Nederland. Dan gaan ze samen op zoek naar hun zus. Vanaf die tijd vormen ze een hecht drietal. Vreemd is dat Sam geen herinneringen aan zijn jeugd heeft. Hij leeft op de herinneringen van met name zijn zus, die hij pas op het einde van het boek in twijfel gaat trekken. Heel symbolisch, op de plek waar een boortoren op mysterieuze wijze door de aarde is verzwolgen.

Prachtig thema: het verlangen naar liefde. Kan het verlangen naar ouderliefde gestild worden als die er niet meer zijn? Kan het lichamelijk verlangen naar een ander mens invulling zijn van liefde? Kun je iemand liefhebben die je eigenlijk niet kent? Is liefhebben een keuze of overkomt het je? Of zoals Möring het zelf omschrijft:
'Verlangen. Het gaat om een diep, onontkoombaar verlangen. Uiteindelijk gaat het daarom: verlangen naar de ander, het andere, naar vroeger, naar vader en moeder, naar geweld of seks, maar dat is hetzelfde als vader en moeder, naar eten, naar slaap. Het is geen primaire drift, zoals honger, het is iets spriritueels. Als puntje bij paaltje komt is het de wens om de rust te vinden die je kwijt bent geraakt toen je het huis uit moest en aan de odysssee begon.'

Uiteindelijk is het volgens Möring dus allemaal substituut voor ouderliefde. De argumenten om de stelling te bewijzen heeft hij op een prachtige manier verpakt in een spannend verhaal. Want iemand die geen herinneringen aan vroeger, aan zijn ouders heeft, is die in staat om lief te hebben? Niet dus.

Ja, dit is zeker één van de toppers van 2003!

-----------
'Ze stak haar hand uit en trok aan het touwtje. Het licht zei 'spet'. De muren trokken zich terug in het donker.'
-----------
'Als je je iets probeert te herinneren krijg je altijd waar je niet op zit te wachten.'
-----------
'Zonder geheim bestaat de liefde uit bewegingen.'
-----------
'Heb mij aangleerd van Lisa en Raph te houden omdat ik familie wilde hebben, kan mij niet meer voostellen dat je dat gevoel ook voor iemand anders kunt opbrengen.'
-----------
'Je zei: Alles wil twee zijn. Je liep door de tuinen en de trompet loste op in de nacht en je rook de geur van kamperfoelie en onder de geopende ramen hoorde je mensen praten, het gerinkel van glazen, het zachte spelen van een radio. Dat zei je allemaal. Echt.'
-----------
'Je bent kind, dus je hebt onontkoombaar een vader en een moeder. Goed, ze zijn dood, maar niet echt weg. Alleen: hoe kun je houden van wat er niet is?'

zondag 14 september 2003

Gabriel García Márquez - El coronel no tiene quien le escriba



Ook las ik deze week een novelle van García Márquez, eerst in het Spaans (el coronel no tiene quien le escriba) en daarna in het Nederlands (de kolonel krijgt nooit post) om te kijken of ik nou alles begrepen had. Nou ja, bijna alles (ik geef toe, met een woordenboek erbij snap je al snel vrij veel). Wel een aardig boekje, maar zó kort dat de karakters nét iets te weinig zijn uitgewerkt. Nee, doe mij toch maar 100 jaar eenzaamheid.

zaterdag 13 september 2003

Helene Nolthenius - De afgewende stad



Ik las eerder 'De man uit het dal van Spoleto', over het leven van Franciscus van Assissi en een aantal van Nolthenius' Middeleeuwse detectives. Heerlijk leesvoer!

Maar dit boekje kan er m.i. niet aan tippen. En dat komt door het wat wazige begin, met zijn eindeloze natuurbeschrijvingen, vaag, vaag. Een zoektocht van een oude vrouw naar een verloren gegane beschaving, helemaal geïsoleerd van de rest van de mensheid. Nee, ik moest echt doorzetten, gelukkig had ik de commentaren alhier al even gecheckt anders was het verder ongelezen doorgestuurd, vrees ik. Gelukkig las ik wel door, want daarna werd het beter. Toen herkende ik Nolthenius weer, in de manier waarop ze de relatie tussen de hoofdpersoon en haar o zo goed bedoelende maar o zo bedillerige schoonzus beschrijft. En hoe ze elkaar niet snappen en zich rot ergeren aan elkaar. Juist door de schoonzus komt de hoofdpersoon erachter dat je isoleren van de wereld niet altijd de gewenste verdieping van je leven oplevert... Ik geef het een 7.

-----------------
'Zijn andere hand gaat de startknop te lijf en zijn laatste moorden op de Engelse taal verdwijnen in een voorwereldlijk geratel'
-------------
'(...) en de enige met wie ze in de afgelopen vijftien jaar verstandige gesprekken heeft gevoerd. Gesprekken op één niveau: tegen ieder ander sprak ze naar omlaag, als tegen de hond. Lager: Maj zei nooit iets terug, wat verheffender is dan kletspraat.'

donderdag 11 september 2003

Helene Hanff - Apple of my eye



Deze schrijfster ken je misschien van '84 Charing Cross Road', haar bekendste boek, dat verfilmd is met Anne Bancroft, Anthony Hopkins en Judi Dench?

Het verhaal
De ik-persoon (de schrijfster zelf) wordt gevraagd om een teksten te schrijven over New York, bij foto's die haar nog aangeleverd zullen worden. Zij is benaderd omdat ze al een half leven in de Big Apple woont. Het boek moet een soort reisgids met mooie plaatjes worden. Om de 'facts and figures' op een rijtje te krijgen koopt ze een paar gidsjes over New York en komt er tot haar schrik achter dat ze van de top 10 toeristische attracties niet alleen lang niet alles gezien heeft, maar dat ze er zelfs van één nooit gehoord heeft! Dus maakt ze er een voorjaarsproject van om samen met haar vriendin Patsy in een aantal dagen heel toeristisch New York te 'doen'. En hun belevenissen beschrijft ze zeer humorvol in dit boekje.

Het boekje kreeg ik omdat ik van de zomer in New York was, en veel van de plaatsen die Helene beschrijft heb ik inderdaad gezien, zeker downtown. Het is uit 1977, dus 8wel een tikje verouderd (ik zou het niet als een reisgids aanraden), maar de sfeer van de verschillende wijken is nog steeds zeer treffend beschreven. Gek is dat het WTC ook op hun lijstje staat, waaraan flink wat woorden worden gewijd er nu natuurlijk niet meer staat. Ground zero is eigenlijk niets meer nu dan een enorme bouwput, absurd gewoon...

Conclusie: je moet wel al in New York geweest zijn, maar dan is dit boekje ook een waar feest der herkenning. Bovendien zeer onderhoudend geschreven.

dinsdag 26 augustus 2003

Jessica Durlacher - Het geweten



Het verhaal
Erna beschrijft haar tragische liefdesgeschiedenis met Samuel. Zij zijn beiden kinderen van kampoverlevenden. Hun ouders gaan er op totaal verschillende manier mee om en dat werkt door in de relatie tussen Erna en Samuel.

Dit kun je maar beter links kunt laten liggen. Ik vond het een zeurderig verhaal over zeurkonten... Pas na drie pogingen heb ik het uitgelezen en dat was niet nodig geweest.

Nee, dit boek haalt het bij lange na niet bij De Dochter, dat ik prachtig vond.

maandag 25 augustus 2003

Hjerborg Wassmo - Het boek Karna



Waar ik het eerste deel ronduit prachtig vond was het tweede boek teleurstellend. Daardoor heb ik anderhalf jaar zitten dubben of ik nou wel of niet deel 3 moest lezen. Na een warme aanbeveling toch maar het derde deel ter hand genomen. En het was inderdaad prachtig.

Einde van de 19e eeuw: Karna is de dochter van Benjamin (de hoofdpersoon van deel 2) en daarmee de kleindochter van Dina (de hoofdpersoon van het eerste deel). Ze is in deel 2 buitenechtelijk verwekt door Benjamin tijdens zijn studie geneeskunde in Denemarken en haar moeder sterft bij haar geboorte. Benjamin neemt zijn verantwoordelijkheid (eindelijk!) en neemt Karna mee naar zijn geboortegrond: Reinsnes, in Noord-Noorwegen. Ze blijkt aan epilepsie te lijden en boezemt de bevolking aldaar veel angst in. We lezen mee hoe ze opgroeit tot een jonge vrouw. Gelukkig komt Dina weer flink voor in dit derde deel. Die is nog immer zeer scherp. Heerlijke vrouw.

Een waardig eind van een mooie trilogie (al had deel 2 niet mijn liefde)...

zondag 24 augustus 2003

Renate Dorrestein - Voor liefde: klik op F



Onlangs was ik aan het snuffelen bij ehhh... ik weet het niet eens meer, maar goed, ik was dus aan het snuffelen in een boekhandel of boekenmarktje of zo :-) En wat kwam ik daar tegen? Het werkje:' Voor liefde: klik op F' van Renate Dorrestein.. Een dun boekje (30 p.) in een schattige uitgave (een hartje gestanst uit het voorblad, en een tweede roze voorblad daarachter), uitgegeven door Brokaat.. Een gelimiteerde uitgave: 1300 ex. waarvan dit genummerd exemplaar 1223 is. Onweerstaanbaar toch? Ja, en als enorme Dorrestein- fan was ik natuurlijk direct verkocht (en het boekje aan mij)

Van de blurb (die niet achterop staat, daar staat nl. een stukje Dorrestein-handschrift, maar op de laatste pagina):
Het verhaal verscheen in 1998 in 'Het moment van de eeuw', een gezamenlijke uitgave van de Vereniging NBLC, Probiblio, een aantal Provinciale Bibiotheekcentrales en openbare bibliotheken.

Tot zover het goede nieuws. Nu de 'Afknapper van de Eeuw'! Wat een flauw en nietszeggend niks-verhaaltje: in de verre toekomst leeft een 'ding', gekoppeld aan een hart uit de oudheid, nl. de 20e eeuw. En dat is dan aanleiding tot een nietszeggend, flinterdun essaytje over niks, noppes. Nee, het was zonde van de 15 minuten leestijd. Mag een fan van een schrijfster van het kaliber van Dorrestein misschien IEts meer verwachten van zo'n schattig boekje?

Maar weggeven? Nee, dat doe ik lekker niet. Daarvoor is het toch echt een té leuke uitgave! :-) En toch blijf ik Dorresteinfan...

zondag 17 augustus 2003

Overige vakantieboeken 2003



Wat las ik zoal in de afgelopen weken maar waar ga ik niet apart over bloggen?
* Heleen van Royen - Godin van de jacht. Een kadootje. Ik ben niet zo van de expliciete seks, en daar staat dit boek bol van, maar er zitten wel echt hilarische scenes in. Een leesbaar chipsje dus
* Terry Pratchett - Thief of time. Hilarische fantasy. Heerlijk ontspannend, tussendoortje voor bij mijn lief op het nachtkastje...

maandag 11 augustus 2003

Selma Lagerlöf - Niels Holgerssons wonderbare reis



Deze vakantie las ik onder andere ons maandboek van Selma Lagerlöf - Niels Holgerssons wonderbare reis. Dit boek won de Nobelprijs voor de literatuur in 1909, bijna een eeuw geleden dus. Deels in zonnig Zeeland, de rest in al even zonnig New York. Om me van daar te verplaatsen naar het Zweden van begin 20e eeuw was niet moeilijk!

Het verhaal is in twee zinnen samen te vatten: dierenpestend rotjochie uit het zuiden van Zweden wordt in een kabouter veranderd en zal pas weer in een jongen terug worden getoverd als hij zich heeft leren gedragen. Hij vliegt een zomer mee richting het Hoge Noorden met een befaamde groep wilde ganzen, op de rug van Maarten, een tamme gans van de boerderij van Niels' ouders en beleeft allerlei avonturen voor hij weer terugkeert op het ouderlijk nest.

De charme van het boek zit er voor mij deels in dat ik het landschap van zuid-Zweden ken (ik ben er een paar keer geweest). Zo is er een hoofdstuk waarin er sprake is van een bijzondere dierenbijeenkomst: de grote kraanvogeldans op de Kullaberg. En op die Kullaberg heb ik al drie keer gestaan. Wat een prachtige omgeving! De omschrijving klopt 100 jaar later nog perfect! En zo zijn er nog meer beschrijvingen van Skane (het zuiden van Zweden) die ik goed kon herkennen. Noordelijk ben ik nooit geweest maar ik vermoed dat ook hier de beschrijvingen vast nog vaak verrassend actueel zouden zijn.

Het boek geeft een mooi beeld van het Zweden aan het begin van de 20e eeuw. Veel maatschappijkritiek (over bijvoorbeeld het werken in de mijnen), doorspekt met verhalen, mythen, sagen uit/over de verschillende landstreken. Hier en daar ook ontzettend gedateerd en één verhaal zou nu echt niet meer kunnen (een verhaal over de immer onbetrouwbare zigeuners, de Taters).

De uitgave die ik las is versierd met prachtige tekeningen van Anton Pieck, die absoluut een hoop aan het verhaal toevoegen.

Mooie schrijfstijl bovendien. Vaak worden allerlei uitroepen herhaald:
'De eersten die de wilde ganzen die dag zagen waren de mijnwerkers op Taberg, die erts braken uit de bergwand. Toen ze hen hoorden kakelen, hielden ze op met het boren van hun loopgraven en een van hen riep de vogels toe: "Waar gaan jullie heen? Waar gaan jullie heen?" De ganzen begrepen niet wat hij zei, maar de jongen boog zich over de ganzenrug en antwoordde in hun plaats: "Daarheen waar geen houweel of hamer is!" Toen de mijnwerkers die woorden hoorden, dachten ze dat het hun eigen verlangen was, dat door het ganzengekakel heen klonk in mensentaal. "Neem ons mee! Neem ons mee!" riepen ze. "Van 't jaar niet, van 't jaar niet!" riep de jongen.'

En zo komen ze dan langs arbeiders van een papierfabriek, die ook niet meemogen naar daar 'waar geen machines of stoomketels zijn' en de arbeidsters van de lucifersfabriek niet naar daar 'waar geen kaarsen of lucifers nodig zijn' etc. etc.

Selma komt zelf ook nog even langs, waardoor je een idee krijgt waarom ze dit boek schreef: 'Maar nu moet ik vertellen hoe wonderlijk het was dat er juist in dat jaar, toen Niels Holgersson rondvloog met de wilde ganzen, een vrouw was, die er over liep te denken een boek te schrijven over Zweden, dat geschikt zou zijn voor kinderen om op school te lezen.' Het boek wil niet vlotten, tot ze een gesprekje heeft met Niels, die haar zijn avonturen vertelt, en voilá, het boek over Zweden is geboren. Leuk gevonden!

Al met al: nog immer zeer lezenswaardig!

zondag 10 augustus 2003

Edna O'Brien - In het woud



Bij de bieb alleen het Nederlandstalige exemplaar van het boekgrrlsmaandboek van juni voorhanden. Nou ja, dat mag de pret niet drukken, dacht ik. Inderdaad, dat is niet van belang.

Het is een behoorlijk goede vertaling (al ken ik het origineel niet :-) ), maar pret? Nee, want wat een naar boek. En dan bedoel ik niet dat het een slecht boek is, in tegendeel, maar het verhaal is zo ijzingwekkend dat ik er niet van kon slapen. Het is overigens een whydunnit en geen whodunnit.

Ik las het terwijl ik voor het eerst alleen met mijn kindertjes op vakantie was, een overwinning op zich, en dan moet je dus niet een boek lezen over de ontvoering van een alleenstaande moeder met kind. Ril, ril.

Wat mij zo opviel was dat iedereen in het dorp zo gefixeerd was op zijn/haar eigen hachje dat ze daardoor dat wat ze zien of horen van hetgene er met Eily gebeurt, gewoonweg wegredeneren. Hier stelt Edna O'Brien voor mijn gevoel de lezer de vraag: hoe zou u reageren?

Pas achteraf las ik de blurb waarop vermeld staat dat het gebaseerd is op feiten. Och mijn hemel, twas maar goed dat ik dat niet van tevoren wist. Nu kon ik tijdens het lezen nog denken: gelukkig is het allemaal maar verzonnen.

vrijdag 27 juni 2003

Sarah Dunant - Mapping the edge



Al een hele poos ligt er hier bij mijn computer een stapeltje boeken om over te bloggen. De bovenste is Mapping the Edge van Sarah Dunant, vorig jaar april het boekgrrls maandboek en uit één van die nog immer onuitgepakte boekendozen tevoorschijn gekomen toen ik iets te lezen zocht.

Het verhaal
Anna wordt uit Florence terugverwacht door vriendin Estella, dochtertje Lily en vriend Paul. Maar Anna verschijnt niet op de afgesproken dag, noch op de dagen erna. Wat is er gebeurd? Het boek laat afwissselend een hoofdstuk over de wachtenden gaan en dan weer over wat Anna overkomt. Bijzonder is dat er twee mogelijke gebeurtenissen uitgesponnen worden: in verhaal A heeft Anna een minnaar waarmee ze een heftig avontuurtje beleeft, dat een beetje flauw ontaardt, in verhaal B wordt ze door een maniak ontvoerd, behoorlijk bloedstollend! Ik had de neiging telkens supersnel door te lezen tot het weer over verhaal B ging...

Tot na het einde blijft het spannend: wat is er nou precies gebeurd? Is dat het eerste, het tweede of toch nog iets anders en lezen we alleen de fantasiën van de achterblijvers?

Leuk om na afloop te lezen wat de boekgrrls er een jaar geleden van vonden. Veel van mijn eigen ideeën zie ik terug. Wel voel ik me een beetje aangesproken (als min of meer alleenstaande ouder met kleine kinderen) door de opmerkingen als ware Anna een slechte moeder omdat ze er alleen op uit ging. Juist als je het alleen doet, moet je goed voor jezelf zorgen. En daar horen ook korte vakanties zonder kinderen bij. Althans, voor mij :-)

Al met al: lekker vlot geschreven, ik heb geen moment de neiging gehad het weg te leggen.

zondag 22 juni 2003

Renate Dorrestein - Het duister dat ons scheidt



Het verhaal
Het is weer ouderwets Dorresteinsiaans spannend. Van de blurb: 'Een klein meisje groeit op in een vredig dorp, waar zij samen met haar moeder de oude, krakende pastorie bewoont. Ook de Luco's wonen daar, twee vriendelijke mannen van wie iedereen aanneemt dat het kamerhuurder zijn. Vóór het huis spelen de kinderen van het dorp zorgeloos in het gemeenteplantsoen. Voor hen schijnt altijd de zon, zelfs wanneer het regent. Maar alles verandert als de moeder van Loes wegens een onbegrijpelijke moord tot een lange gevangenisstraf wordt veroordeeld. Geruchten en speculaties grijpen al snel om zich heen. Alles wat mooi was, wordt lelijk en verdacht. Niets is meer vanzelfsprekend. Niemand is meer veilig, en Loes al helemaal niet. Het zal duren totdat Loes achttien is voordat de waarheid over de fatale nacht van de moord aan het licht komt. Pas dan neemt iedereen zijn ware gedaante aan en kunnen de krachten die destijds zijn ontkentend, weer tot bedaren komen.'

Ook de opbouw van het boek is bijzonder. Zo zijn er 26 hoofdstukken die elk een letter van het alfabet in de titel hebben: A is een aardbei, C is een crisis, J is jokken etc. Daarnaast is er de verdeling in drie delen: deel 1 als de hoofdpersoon (Loes) 6 jaar is, deel 2 als ze 12 is en deel 3 als ze 18 is. Met bijbehorend taalgebruik en kijk op de wereld. Zo is in het eerste deel vooral veel verwondering. En dan nog de geweldige switch van perspectief. Het eerste deel is beschreven vanuit de vriendjes van Loes, de andere twee delen vanuit Loes zelf.

Je vraagt je door het hele boek af: wat is er nou toch precies die nacht gebeurd? Dat het allemaal van geen kanten klopt, is al snel duidelijk. En dat ze allemaal van alles voor elkaar verborgen houden ook. Wat een ellende dáár alleen al niet van komt! Dat het zó zou zijn als in het laatste hoofdstuk naar voren komt, dat had ik nooit gedacht.

De boeken van Renate Dorrestein zijn te verdelen in verhalen die 'af' zijn en verhalen met een open einde. Dit is een 'af' verhaal. Je kunt het wegleggen, wel met een zucht van het is uit, maar zonder wakker te liggen over hoe het nou in hemelsnaam verder zou moeten. Dus ik kan nu met een gerust hart naar bed.

Het was weer geweldig! Aanrader!!

zaterdag 21 juni 2003

Gustave Flaubert - Madame Bovary



YvonneP inspireerde me om Madame Bovary uit de bieb mee te nemen. In de Nederlandse vertaling, want het mini-biebje in mijn wijk heeft geen Franstalige boeken. Voorheen dacht ik dat het (1857) in de stijl van de Grote Russen zou zijn. Zo is De gebroeders Karamazov van 1879. En daar kon ik absoluut niet doorheen komen, zulk archaïsch taalgebruik, zo'n sloomheid. Gelukkig voor mij is Mme Bovary een vlot geschreven romen, het zou door een hedendaagse schrijver geschreven kunnen zijn. Knap dat een boek na 150 jaar absoluut niet gedateerd is! Aan de conclusie van YvonneP ('Wat een magistraal boek!') heb ik niks af te dingen... die klopt als een bus!

Een paar citaten:
'Is het u weleens overkomen,' vroeg Léon, 'dat u in een boek een vaag idee aantrof dat u zelf al eerder had, een beeld dat vervaagd is en weer opdoemt uit een ver verleden, en dat een volledige weergave lijkt van uw meest verborgen gevoelens?'
------------
'De liefde, meende zij, moest plotseling komen, met donder en bliksem - als een orkaan uit de hemel, die het leven overvalt, het omverwerpt, ieders wil als blaadjes van de bomen rukt het het hart volledig in de afgrond stort.'
[Pure Bouquet!]
----------------
'Welzeker heb ik daar verstand van, ik ben immers apotheker, dat wil zeggen scheikundige!'
[LOL, zo'n apotheker ken ik ook]
----------------
Bijna had ik hier de scene op het landbouwcongres over getypt, meesterlijk. Maar dat is een paar pagina's lang, dus ik zou zo zeggen: leest en lacht!

zaterdag 24 mei 2003

Annejet van der Zijl - Anna



Al een paar dagen ligt Anna hier naast de computer. Ik merk dat ik het moeilijk vind om op te schrijven wat ik er nou van vond.

Het boek leest als een trein, het zou net zo goed een roman kunnen zijn. Met de schrijfstijl van van der Zijl is niks mis. Ik miste echter aan het eind de nuance: de laatste hoofdstukken (de ontmythologisering zoals een van de boekgrrls het noemt) schieten wat mij betreft door in 'het is niet goed of het deugt niet'. En daarom laten die voor mij vooral een negatieve klank achter over het boek als geheel: wordt er hier niet een nieuwe 'waarheid' geschapen, minstens zo absoluut als de mythe van Koningin Annie? Of trap ik nou zelf in de mythe: er mag niks negatiefs over Annie of haar werk worden gezegd?

Volgens mij niet. Want we zijn het toch eens dat Annie pareltjes geschreven heeft. Misschien zijn die niet te vinden tussen haar latere werk, maar zo'n zware nadruk op het lagere niveau van wat ze in haar laatste periodes schreef, vind ik jammer, het verlaagt de indruk van bijna van haar eerdere, wel goede werk. Na de bespreking van een lezing van van der Zijl begrijp ik dat de ontmytologisering zelfs een van de doelen van het schrijven van deze biografie was. Dat verklaart een hoop! Dan moet je wel een beetje doorslaan anders komt de booschap nog niet aan. Ok, het dient toch zijn doel :-)

vrijdag 23 mei 2003

Jenny Disky - Onnatuurlijk



Van een mede boekgrrl geleend: Jenny Disky - Onnatuurlijk.

Van de blurb: 'De onafhankelijke, geëmancipeerde Rachel ontmoet de sinistere Joshua. Hun verhouding heeft een SM karakter, wat naar Rachels eigen gevoelens eigenlijk niet kan en mág. En toch... zij geniet ervan. De spanning tussen wat Rachel voelt en wat zij volgens de heersende moraal geacht wordt te voelen geeft deze roman een intense kracht.'

Dit beschrijft m.i. niet goed waar het boek over gaat. Voor mijn gevoel ging het over twee zaken: allereerst over het verkennen en het bewaken van de eigen grenzen: tot hoe ver laat je met je sollen? En ten tweede ging het over: wat brengt mensen ertoe om zich emotioneel af te sluiten voor anderen? Rachel, maar ook Joshua krijgen de rillingen van emoties. Liefdevol, maar ook tranen, nee, niks voor hen, weg ermee! En de gevolgen voor henzelf en voor hun vrienden zijn niet mis.

De SM-stukjes vond ik wel erg plastisch. Het dient de eerste twee keer zijn doel, maar daarna had ik genoeg van het 'misbruik' (ik zet het tussen aanhalingstekens omdat het gewenst was) en het bijbehorende klaargekom... expliciet beschreven seks past gewoon niet zo goed bij mij.

En toch ben ik blij dat ik het gelezen heb. Mooi eind ook, zonder verklapper niet verder toe te lichten.

maandag 5 mei 2003

Elizabeth George - Payment in blood



Vannacht uitgelezen: haar tweede detective in de serie over het duo Tommy Lynley en Barbara Havers.

Deze vond ik erg Agatha Christie-achtig: moord op een toneelschrijfster, in een lichtelijk vervallen landhuis in Schotland, ingesneeuwd en al. Afgemaakt met een antieke dolk (ha, mooie woordspeling in deze context! ;-) ) en bedienden met een sterk Schots accent (jezelf voorlezen om het te kunnen volgen :-) ). Tommy weet al snel wie het gedaan heeft, of denkt hij dat alleen maar doordat die persoon zijn beste vriendin Helen heeft 'verleid'?

Ik heb toch nog een vraagje: wat betekent phantasmagorical? ('He would later see the trip to Skye as a phantasmagorical blur of continually changing countryside that he was only dimly aware of as he flew towards the north') Ik heb geen woordenboeken hier (en meestal ook niet nodig). Gewoon nieuwsgierig. Ik vind het toch zo'n mooi woord! :-)

zaterdag 26 april 2003

Margaret Atwood - De eetbare vrouw



Deze roman van Margaret Atwood dateert uit 1969 (mijn geboortejaar) en is opnieuw uitgegeven in 1980. Het enige dat voor mijn gevoel gemoderniseerd was, was dat er in het begin een keer het woord computer gebruikt wordt.

Het verhaal
Marian woont samen met een vriendin, Ainsley, op de bovenste verdieping van een herenhuis ergens in Canada. Bij een echte hospita: zo eentje die na 10 uur 's avonds geen herenbezoek meer wenst en die afluistert, door de gordijnen gluurt etc. Alles uit naam van fatsoen.

Marian werkt op een marktonderzoeksbureau, tussen zgn. kantoormaagden (zeg maar muurbloempjes). Hun enige doel is zo snel mogelijk te trouwen zodat ze tenminste kunnen stoppen met werken en kinderen krijgen. Zo ook Marian. Deel van het verhaal gaat over een vriendin van Marian, Clara, die het leven leidt waar die meiden zo naar verlangen. Het toont genadeloos hoe Clara van die roze wolk is gedonderd naar haar huwelijk en derde kind in een jaartje of 3-4.

Marian verlooft zich met haar vriendje Peter en alles lijkt op een (un)happy end af te stevenen. Maar dan ontmoet Marian Duncan, een geschifte letterenstudent. Vanaf dat moment is ze totaal de kluts kwijt en begint haar lichaam steeds meer voedingswaren te weigeren.

Wat een raar boek! Het ademde zware spruitjeslucht, jaren 50 fatsoen, heel naar. En toch is het ook weer zo tijdloos geschreven. Dat gedoe met dat eten begreep ik absoluut niet. Zonder verklapper kan ik het einde niet navertellen, maar dat is heel absurd. Uiteraard moet de titel er iets mee te maken hebben (in het Engels: the edible woman).

vrijdag 25 april 2003

Astrid Joosten - Verboden liefdes



Na een maandje op mijn nachtkastje te hebben gelegen, heb ik dit boekje gisteren na een migraine-aanval gelezen. Nou, de hoofdpijn kwam er bijna weer van terug. Joosten heeft de verhalen zonder oordeel opgeschreven, heel knap. Het zijn namelijk verhalen die mij aan de ene kant woedend maakten, en aan de andere kant in-triest.

In de inleiding staat dat 70 % van de vrouwen boven de 30 wel eens iets heeft gehad met een bezette man. Dus de verhalen in dit boekje moeten velen van ons bekend in de oren klinken... zo ook mij.

zondag 20 april 2003

Nicci French - Land of the living



Bibberend in recortempo uitgelezen. Wat kan dat stel toch enorm goed de spanning tot het eind toe vast houden!

Verhaal in het kort: Abbie komt bij uit haar bewusteloze toestand om te ontdekken dat ze geblinddoekt en vastgebonden is door een gek die haar wil vermoorden. Op miraculeuze manier weet ze te ontsnappen, om vervolgens door niemand geloofd te worden. En ondertussen zit de kidnapper nog achter haar aan...

Ril, ril...

maandag 7 april 2003

Sarah Waters - Fingersmith



Ik waande me terug in Dickens' Oliver Twist! Met Bill Sykes als Gentleman :-) En bij de beschrijvingen van hoe Maud gekleed ging moest ik telkens denken aan Alice in Wonderland, dat soort net te korte jurkjes, met van die petticoats.

En dan die oom van Maud! Ik had wel door dat er iets raars gebeurde (ik dacht dat hij zijn nichtjes lichaam 'leende' aan de heren die langskwamen). En de rare John Vroom met zijn jas van hondenvellen, ril, ril. Met andere woorden: lekker kleurrijke personages (hoewel ze soms wat oppervlakkig bleven, zoals Mrs. Sucksby)

De eerste twee delen vond ik het sterkst. Hoe dezelfde gebeurtenissen in de ogen van Susan en Maud totaal verschillende lading krijgen. Ook de scenes in het gekkenhuis deden me huiveren.

Jammer vond ik dat het einde me een beetje aan een nachtkaarsje deed denken... de spanning vloeide langzaam weg uit het boek... ach, maar dan is het weer een lekkere boeket, waarin ze elkaar toch nog moeten krijgen!

maandag 17 maart 2003

Hella Haasse - Een nieuwe testament



Weer eens een Hella Haasse gelezen: Een Nieuwer Testament, uit 1991.

Het geheel speelt zich af in het net gekerstende Rome (vijfde eeuw), waar andere godsdiensten streng verboden zijn door de eerste (?) christelijke keizer Honorius.

Een man (Niliacus, hij die van de Nijl komt) staat voor het gerecht, beschuldigd van het offeren van een haan: afgoderij dus. Blijkt dat deze man vroeger de rechter (prefect, Hadrianus is zijn naam) heeft gekend en zelfs een poosje diens protegé is geweest.

Niliacus is onder zijn vroegere naam Claudius Claudianus een gevierd hofdichter geweest, maar 10 jaar eerder uit Rome verbannen, ook al wegens afgoderij. Het ziet er dus slecht voor hem uit. Maar de prefect koestert nog de herinneringen aan vroeger. Wat zal er gebeuren: doodstraf? bekering?

In ieder geval slaat de titel op a. het gekerstende Rome, en op het testament dat Niliacus in de dodencel maakt, een brief aan de (groot)vader die hij nooit gekend heeft.

Mooi boekje, maar niet zo soepeltjes geschreven als Sleuteloog. Komt ook door de tijd waarin het speelt, vermoed ik. Romeinen en zeker zo'n beschrijving van een rechtszaak nodigen uit tot een tikje plechtstatige taal.

zondag 16 maart 2003

Ronald Giphart - Gala



Net bij een kopje thee Gala gelezen. Tot een pagina of 50 vond ik het wel aardig, daarna was het doorzetten om het uit te lezen (ik merkte dat het me niet meer boeide omdat ik ondertussen klusjes deed: was ophangen, planten watergeven etc.). Alleen het laatste hoofdstukje vond ik dan wel weer ok. (na het feest)

Erg ongeloofwaardig dat een excusez-le-mot bimbootje van net 20 zoveel seksuele ervaring ten toon kan spreiden en al zo lang: 'Jaren geleden kreeg ik voor het eerst een kortstondige kwestie met een getrouwde man.'

En ach, soms pik je nog een leukigheidje op: fuck heeft minstens 12 betekenissen en dan staat De Daad er nog niet eens bij :-) Maar wat is in hemelsnaam een 'double whammy'?? Of moet ik daarvoor een avondje naar V8 kijken? ;-)

Toch nog een paar ezelsoortjes gemaakt:
'Dat je een boek leest en dat je daar helemaal vol van bent en dat je het boek voortdurend bij je wilt hebben, dat je over het boek wilt vertellen en opscheppen, dat het boek er altijd en alleen voor jou is en dat louter de gedachte aan het boek je een verzadigd gevoel geeft - dat is liefde.'
-----
'kwam ik toevallig ('toevallig' in chocoladeletters en versierd met aardbeien & slagroom)'

dinsdag 11 maart 2003

Bernard Schlink - De voorlezer



De hoofdpersoon kijkt in dit boek terug op de tijd dat hij, als 15-jarige jongen, een relatie had met de volwassen vrouw Hanna. Zij vraagt hem haar voor te lezen voor ze seks hebben. Later in zijn leven ontmoet hij Hanna weer. Ze moet dan terecht staan als bewaker van een concentratiekamp. Vanuit de gevangenis houdt ze contact met hem.

Ik vond het einde niet best, maar was wel opgelucht dat

V

E

R

K

L

A

P

P

E

R

'jochie' niet koos om Hanna vrij te pleiten. Hij had natuurlijk best wel door dat zIJ heel goed wist dat wat ze deed niet koosjer was (zie ook de opmerkingen van Hanna aan het eind dat de doden rekenschap van haar zijn komen eisen). Hij beschrijft het alsof hij te laf was om te vertellen dat ze niet degene was die de bevelen opgeschreven had, voor mijn gevoel is hIJ zich echter wel bewust van het feit dat ze zeker wel schuldig was en kiest hij ervoor om haar toch boete te laten doen.

Zijn eigen boetedoening is vooral opgelegd. Voor mijn gevoel brak hij daarmee toen hij (volgens mij bewust) niet koos om haar van de gevangenis te 'redden'. Nou goed, ik ben er nog steeds niet helemaal uit. Je kunt het ook lezen alsof Michael zwijgt omdat:
- hij laf is
- hij vindt dat ze zichzelf maar redden moet
- hij vindt dat ze boete moet doen
- hij begrijpt dat ze van zichzelf boete moet doen.

Kortom, een boek om over na te blijven denken.

woensdag 26 februari 2003

Carol Shields - Larry's party



Op aanraden van Ina Larry's party van Carol Shields gelezen.

Het verhaal
Het leven van de in 1950 geboren Larry Weller wordt beschreven van zijn 27e (als hij voor het eerst gaat trouwen) tot 20 jaar later (nee, niet als hij sterft hoor, maar als hij een feestje geeft, vandaar de naam van het boek).

In 15 hoofdstukken wordt telkens een onderwerp over Larry's leven beschreven, dat relatie heeft met het jaar waarover het verhaal op dat moment gaat. Zo zijn er stukken over zijn familie, werk, woorden, penis, zoon, kleding etc.

In het begin is het een beetje een naieve jongen, weltfremd, met ouders die uit Engeland naar Canada emigreerden toen zijn moeder per ongeluk haar schoonmoeder het hoekje omgeholpen had door haar verkeerd ingemaakte groeten te geven. Het schuldgevoel waaronder zijn moeder gebukt gaat, tekent haar leven. Terwijl zijn vader het gebeurde eigenlijk nogal laconiek heeft opgenomen en zijn vrouw heeft meegenomen naar Canada om haar tegen zijn familie te beschermen.

Larry is bloembinder, per ongeluk geworden omdat de opleiding de verkeerde brochure gestuurd had. Tijdens de huwelijksreis met zijn eerste vrouw (een cadeautje van zijn ouders, een georganiseerde tour door Engeland tussen allemaal bejaarde koppels, heel fout), raakt Larry in de ban van doolhoven. Hij werkt zich in de loop van het boek op tot een beroemd doolhovenontwerper. Hij trouwt twee keer, maar kan zijn huwelijken niet laten slagen, hij is nogal afstandelijk denk ik.

Larry's taalgebruik evolueert ook. In het begin is het boek in simpele woorden geschreven, best ergerlijk, ik dacht aan een slechte vertaling. Maar Larry voelt zich ook erg onbekwaam, hij denkt ook telkens: kende ik maar meer woorden. Zo neemt hij op een gegeven moment ook een woordenboek mee naar zijn werk om woorden die hij niet kent in op te zoeken, heel vertederend vond ik dat. Naarmate Larry meer woorden tot zijn beschikking krijgt, wordt de toon van het boek ook minder simpel.

We leren en passant heel wat over de planten die je voor een doolhof zou kunnen gebruiken (voor mij als planten-bioloog heel interessant overigens!) en over de opbouw van een doolhof: middenin is er altijd een 'prijs':
'Een doolhof is ontworpen om reizigers op zoek naar een beloofd doel te bedotten'

Eigenlijk is het hele boek één grote wandeling door het doolhof van zijn eigen leven, met in het laatste hoofdstuk de 'prijs'. En die verklap ik dus hier niet!

Van genoten, dus Ina: bedankt voor de tip!

Paulo Coelho - De pelgrimstocht naar Santiago



We lazen met de boekgrrls eerder dit jaar de Alchemist van Coelho, dat vond ik een mooi boekje, daarom nam ik dit mee uit de bieb. De ondertitel luidt: dagboek van een magiër. Daardoor werd ik even op het verkeerde been gezet, ik dacht dat het wellicht een fantasy-achtig verhaal zou zijn, zoals de alchemist een beetje sprookjesachtig was.

De Braziliaanse hoofdpersoon (het is een ik-roman, de hoofdpersoon heet ook Paulo) wordt in het begin in een soort ritueel een zwaard beloofd, maar hij zakt voor de test en krijgt het zwaard niet. Het zwaard zou hem bijzondere krachten moeten geven in de strijd tegen het kwaad. Om het zwaard alsnog te kunnen verdienen moet Paulo een opdracht vervullen. Tot zover leek het inderdaad alsof het een fantasy- achtig verhaal zou worden.

Maar dan komt de opdracht: Paulo moet de voettocht naar Santiago de Compostella, het bedevaartsoord in West-Spanje lopen. Over deze weg zijn de laatste 1500 jaar vele pelgrims heengelopen. Ik ben zelf ook op diverse plaatsen langs de route geweest (o.a. Burgos, Leon) geweest, zij het met een auto (zwanger, dan mag het, he? ;-) ). En drie jaar geleden ook Santiago bezocht, eind februari, prachtig druilerig weer, dan is de stad echt middeleeuws! Prachtig! Maar goed, ik dwaal af.

Ik had dus verwacht dat het een reisverhaal over die voettocht zou zijn... De reis komt inderdaad in de rest van het boek aan bod. Onder leiding van een gids uit de beweging waarvan Paulo het zwaard graag wil verdienen. Maar eigenlijk gaat het vooral over de reis van Paulo zelf, en dan een meer spirituele reis. Het christendom zit er zwaar in, maar niet op een evangeliserende manier (anders had ik het direct terzijde gelegd, vrees ik).

Niet helemaal duidelijk voor mij werd of de 'sekte' nou een christelijke sekte was? Vreemd was ook dat na elk hoofdstuk een oefening (ritueel?) beschreven wordt die hij zelf moest doen op zijn queeste en die de lezer zouden kunnen helpen bij de hunne (maar niet duidelijk voor mij was hoe serieus dat allemaal genomen dient te worden: wat is fictie, wat is zijn overtuiging, is het een handleiding???).

En of hij zijn zwaard vindt? Daarvoor moet je het boek zelf maar lezen. Met veel plezier gelezen, al voldeed het totaal niet aan mijn verwachtingen bij de titel.

dinsdag 11 februari 2003

Majgull Axelsson - Aprilheks



Eigenlijk al een paar weken geleden uitgelezen, maar nog niet aan toegekomen er iets over te melden.

Het verhaal
Zwaar lichamelijk gehandicapte baby (Desiree) wordt bij de geboorte afgestaan door haar moeder. Dat was in de jaren '50 heel normaal. Ze slijt haar leven in diverse ziekenhuizen. Haar moeder neemt daarna drie meisjes in huis, alledrie met een belast verleden. De gehandicapte dochter ontdekt dat ze, door haar 'geest' met vogels mee te laten vliegen, dit wordt een Aprilheks genoemd. Op deze wijze kan ze haar 'zussen' bespionneren. Ze wil er per se achterkomen welke zus het voor haar bestemde leven leidt. De 'zussen' weten overigens niks van het bestaan van Desiree. Vol wrok en wraakgevoelens zit ze. En dan is er nog de arts die haar verpleegt, iemand met een flink drankprobleem, die ook nog een collega van een van de zussen is!

Desiree is geestelijk bijzonder goed bij de pinken, studeert even natuurkunde maar haar handicap maakt dat onmogelijk. Het is tenenkrommend te lezen hoe mensen zich tegen lichamelijk gehandicapten gedragen, zelf de verplegers maken zich er ernstig schuldig aan: alsof het per definitie ook nog debielen zijn!

Het hele boek speelt zich af binnen 1 dag, maar de vele flashbacks naar de jeugd van de zussen, die om beurten aan bod komen, geeft het gevoel alsof er 40 jaren beschreven worden.

Het klinkt vrij zweverig, dat met die vogels en de dingen die de Desiree kan, maar eigenlijk vormt dat maar een klein onderdeel van het boek, een soort van schakel tussen de verhalen over de drie andere 'zussen'.

Die heten overigens Margareta, Christina en Birgitta. Ergens wordt aan de pleegmoeder gemeld dat ze de namen van de vorstendochters hebben, er mist alleen een Desiree... Weet één van jullie hoe dat zit met die dochters? Van welk vorstenhuis zou dat zijn?

zondag 2 februari 2003

Kader Abdolah - Spijkerschrift



Vanmiddag uitgelezen. Ik schreef vorig jaar al twee maal, naar aanleiding van 'de reis van de lege flessen' en 'Een tuin in de zee', zeer lovend over Kader Abdolah.

In korte, heldere zinnen komen de personen tot leven. In Spijkerschrift beschrijft hij het leven van zijn (eigen?) doofstomme vader. Hoe hem door zijn oom schrijven geleerd wordt, in een eigen bedacht 'Spijkerschrift'. Hoe hij toch 'aan de vrouw komt'. Hoe hij leunt op zijn zoon Ismaiel, en zijn zoon ook op hem. De poging van Ismaiel (alter ego van Kader?) om zich alleen te baseren op de 'geschriften' van zijn vader, om zo diens leven in alle onschuld en onwetendheid te kunnen beschrijven, prachtig! Dat hij niet om de politieke situatie heen kan, eerst met de sjah Reza Khan, diens zoon en de omwenteling, niet als een rode revolutie, maar het naar de macht grijpen van Khomeini en de zijnen, versterkt het beeld van zijn vader alleen maar.

Mooi verbindt Abdolah ook de Nederlandse en Perzische literatuur, door het gebruik van gedichten uit beide talen.

Het voelt ook alsof hij het boek al pratende geschreven heeft, zo schrijft hij bijvoorbeeld: 'Damawand is de hoogste en moeilijkst te beklimmen berg van Perzië. Men noemt hem het dak van het land. Ik weet niet meer uit mijn hoofd of hij nu 5678 meter, of 5876 meter hoog is.'

De beschrijvingen van het landschap daar, de zonsopgangen en -ondergangen, zucht, wat prachtig. Die komen zo uit een reisbrochure!

Ik heb vroeger met een Iraanse vluchteling in huis gewoond (Hamid), hij kon het niet over zijn lippen krijgen om te praten over de situatie in zijn thuisland, over wat hem gebeurd was, maar het feit dat ik hem ken maakt dat wat KA schrijft, het gezicht van Hamid krijgt. Had ik dit boek maar 15 jaar eerder mogen lezen...

Jammer, het is uit...

zaterdag 11 januari 2003

José Saramago - De stad der blinden



Op aanraden van Ina een prachtig boek gelezen: De stad der blinden, door de Portugese schrijver José Saramago, die in 1998 de Nobelrpijs voor de literatuur won.

Het verhaal
Een man, we kennen zijn naam niet, zit in zijn auto voor het stoplicht te wachten. Het licht wordt groen, maar de auto trekt niet op. De bestuurder blijkt van het ene op het andere moment blind te zijn geworden!

Een bijzondere vorm van blindheid, tot dan toe onbekend, waarbij de man het gevoel heeft dat hij met zijn ogen open in een melkplas gedompeld is. De blindheid blijkt uiterst besmettelijk en in no time zijn er zoveel blinden dat de regering in moet grijpen. Ze worden afgezonderd in een voormalig gekkenhuis opgesloten zonder enig contact met de buitenwereld ivm het besmettingsgevaar. Ze vervallen in een soort primitief gedrag waar de honden geen brood van lusten.

Huiveringwekkende scenes waar om voedsel gevochten moet worden, in de steeds smeriger wordende omgeving. Er is een soort 'Animal Farm'-gedeelte in het verhaal waar één groepje blinden de macht in het gekkenhuis naar zich toetrekt en de andere blinden, ongeorganiseerd als ze zijn, niet bij machte zijn daar doorheen te breken. Het is echt 'ieder voor zich' en 'pakken wat je pakken kan' dat fascinerend beschreven wordt.

Eén vrouw is niet blind, ze wilde haar man (ironisch genoeg een oogarts, net de enige arts waar men in zo'n situatie niks aan heeft) niet in de steek laten. Ze kan echter aan de andere blinden niet laten merken dat ze niet blind is, ze zou de slavin van alle blinden worden gemaakt. In het land der blinden is eenoog koning is een gezegde dat hier niet op zou gaan. Zij sleept een groepje blinden door deze hel. Wat is het dat ervoor zorgt dat zij als enige niet blind wordt? Die vraag heb ik niet beantwoord gekregen, en intrigeert me zeer!

We leren van geen van de hoofdpersonen de naam, ze worden aangeduid als 'de eerste blinde', 'het meisje met de zonnebril', 'de vrouw van de oogarts': blinden hebben hun naam niet nodig, aldus Saramago. Hmm.

Daar was ik het niet zo mee eens. Ook als je iemand niet ziet, blijft het wel een individu. Maar deze manier van benoemen van mensen levert wel een afstandelijkheid op die de roman zeer ten goede komt.

Ook is de stijl waarin het boek geschreven is absoluut niet doorsnee. Hele dialogen staan achter elkaar opgeschreven. Slechts een hoofdletter kan betekenen dat er iemand anders aan het woord is. Dat betekent dat je erg moet opletten. Maar ik vond het niet storend, absoluut niet!

Het einde is verrassend, hoopgevend. Wat ik me afvroeg: wordt alles weer net als vroeger of zijn de mensen door als 'levende doden' te hebben geleefd dusdanig veranderd dat er een onherstelbare schade is opgetreden? Ik vroeg me af of het toch niet allemaal een heel nare droom was? Die suggestie wordt in ieder geval meerdere malen in het boek gedaan.

Diep onder de indruk!! Dank, Ina, voor deze tip!!!

Kader Abdolah - Een tuin in de zee



Een tuin in de zee bevat de verzamelde columns uit de Volkskrant van Kader Abdolah. Prachtig, wat kan die man schrijven! Als zijn onderwerpen Perzië betreffen, schrijft hij sprookjesachtig (1001 nachten), als het de Nederlandse cultuur betreft schrijft hij verwonderd, als het de politieke situatie in zijn thuisland Iran betreft schrijft hij woedend, smekend, wanhopig, sceptisch als hij de reactie van de wereld hierop beschrijft:

Kader drinkt zogenaamd thee met van Aartsen, die op bezoek in Iran is:
K: 'Vertel eens, wat heb je vandaag met de geestelijken besproken?'
A: (...) Ik heb harde woorden tegen hen gebruikt.' Nu ging zijn hand automatisch naar zijn gouden das, die hij niet meer om had: 'Ik heb zelfs naar het nucleaire programma van Iran gevraagd.'
K: 'Echt waar?'
A: 'Met strenge woorden heb ik duidelijk gemaakt dat Iran zijn handen thuis moet houden en zich niet meer met de Libanese zaken moet bemoeien. Duidelijk, weg met de Hezbollah.'
K: Niet te geloven, hoe durf je?'
A: 'En ik liet er geen twijfel over bestaan dat de mensenrechten hoog op de Iraanse agenda moeten staan.'
(...)
A: 'Wat denk je, heb ik hard genoeg gesproken?'
K: 'Heel goed, echt heel goed'
Op dat moment viel er een appel uit de boom.
A: 'Wat was dat?' vroeg hij geschrokken.
K: 'O, niets bijzonders. Als we vroeger wel eens harde woorden gebruikten, viel er ook een appel!'

En in een andere column:
Nog nooit in de geschiedenis van de mensheid is de vrijheid zo onbereikbaar en tegelijkertijd bereikbaar geweest. Nog nooit snakte men zo naar de vrijheid. Het is een gekke situatie geworden. Aan de ene kant blijkt dat men nog een halve eeuw moet vechten om de democratie te bereiken, en aan de andere kant verplaatst de KLM je in een paar kwartiertjes met een vals paspoort naar de democratie.

Zeer lezenswaardig!

donderdag 2 januari 2003

Margaret Atwood - Katteoog



Prachtig boek!! Eerder las ik haar 'de blinde huurmoordenaar', waar ik nog steeds veel aan denk. Dus de verwachtingen waren hooggespannen.

Ik vond het begin niks aan, maar na ongeveer 120 p. kwam het ineens in een stroomversnelling. Het verhaal is heel zwaar, dus 'even snel uitlezen' lukte me niet.

Waarover gaat het? Elaine Risley, schilderes, keert op 50-jarige leeftijd terug naar Toronto, de stad waar ze opgroeide, omdat er daar een overzichtstentoonstelling wordt georganiseerd van haar werk. Ieder deel van het boek begint met een hoofdstukje over het nu (jaren 80), de voorbereidingen voor die tentoonstelling. De overige hoofdstukken vertellen over haar jeugd, puberteit, huwelijksjaren. Prachtige tijdsbeelden van de zuinige jaren 40, truttige jaren 50, de met-iedereen-sex-hebben jaren 60 en de grote stadsproblemen van de jaren 80. Alleen de jaren 70 komen eigenlijk amper aan bod (waren die niet interessant?)

De vroegste jeugd (< 8 jaar, tijdens WOII) brengt Elaine door met haar vader, moeder en broer, rondzwervend door Canada om insecten te zoeken. Na WOII wordt de vader hoogleraar entomologie (insectkunde) in Toronto, de moeder noodgedwongen huisvrouw (een rol die haar totaal niet past, ze blijft dan ook een buitenbeentje in de nieuwbouwwijk waar ze zich vestigen).

We zien Elaine tijdens de lagere school tijd het slachtoffer worden van de afschuwelijke pesterijen door haar zogenaamde 'vriendinnen', vooral een meisje dat Cordelia heet is er de aanstichtster van. De ouders van Elaine hebben heel goed door wat er gebeurt, maar op de een of andere manier ontbreekt het hen de moed om de 'vriendinnen' tot de orde te roepen. Ook de ouders van de pestkoppen hebben wel door wat er gebeurt, maar 'Elaine zal het er wel naar gemaakt hebben, zo'n kind van die ongelovigen'.

Elaine probeert wanhopig de pesterijen te vergeten en als ze naar de middelbare school gaat lijkt dat te gaan lukken! Maar dan mislukt Cordelia op haar eigen school en komt op die van Elaine, waarop de twee verder samen optrekken. Elaine lijkt nu de sterkste, ze kan zich niks herinneren van hun rare jeugd, behalve een vaag gevoel van dreiging waar ze liever niet meer aan terugdenkt. Cordelia zakt steeds verder weg, Elaine wordt succesvol. Het lijkt een eind goed, al goed te worden.

Maar toch: het treiteren beïnvloedt haar hele leven, tot op de dag van 'nu' toe. Alle kunstwerken die ze maakt, de dromen die ze droomt, hebben met de onmacht en de haat te maken. De zelfhaat van Elaine is huiveringwekkend. Ook als ze zich ineens het hele verleden herinnert. Als lezer ben je continu bang dat ze zelfmoord zal gaan plegen...

De titel slaat op de knikker (een zgn. katteoog, tegenwoordig zouden we ongetwijfeld kattenoog moeten schrijven :-) ) die Elaine als talisman bij zich heeft. Opvallend is dat het gepest pas ophoudt als ze de talisman 'vergeet'!

Waarom kon ik het begin toch zo moeilijk pruimen? Dat gevoel blééf trouwens zo bij de hoofdstukken over het hier en nu (tot het laatste deel dan tenminste): Elaine is een vrouw die zichzelf met 50 jaar stokoud vindt (dat irriteerde me mateloos, alle hoofdstukken over het 'nu' zuchten diep). Ik hoop toch echt dat als ik 50 word, ik niet denk dat het leven dan 'over' is hoor. Gatver! En het begin gaat dus vooral over hier en nu. Ook de vroegste jeugd, dat rondzwerven om de insecten te vangen, kon me niet boeien. Maar daarna? Zo indrukwekkend!!

Even een 'paar' citaten, het eerste ezelsoortje is pas op p. 121:
------------
Zo gaat dat. Het is het soort dingen dat kinderen van die leeftijd elkaar aandoen, of vroeger aandeden, maar ik had er geen ervaring mee. Toen mijn dochters die leeftijd, negen jaar, naderden, begon ik ze angstvallig in de gaten te houden. Ik onderzocht hun vingers op bijtplekken, hun voeten, de punten van hun haar. (...) Maar ik kon niets aan ze zien, wat misschien alleen maar betekende dat ze goed de schijn konden ophouden, even goed als ik dat kon. (...) De meeste moeders gaan zich zorgen maken wanneer hun dochters in de puberteit komen, maar bij mij was het omgekeerd. Ik kwam tot rust, ik haalde opgelucht adem. Kleine meisjes zijn alleen lief en klein in de ogen van volwassenen. Tegen elkaar zijn ze niet lief. Ze zijn levensgroot.
------------
Er wordt van me verwacht dat ik me gedraag alsof er nooit iets gebeurd is. Maar dat kost me moeite, omdat ik het gevoel heb dat ik altijd in de gaten word gehouden. Ik kan ieder moment een grens overschrijden waarvan ik het bestaan niet eens ken.
------------
Zelfs als je nog maar een kind bent, geldt: hoe hard je ook boent, er zal altijd wel een vlekje of smetje op je gezicht blijven, en wat je ook doet, je zult altijd stommiteiten blijven begaan, er zal altijd iemand zijn die een boos gezicht zet.
------------
Mijn moeder lacht naar me (...) en drukt me met één arm tegen zich aan. Ze denkt dat ik gelukkig ben.
------------
Ik sta daar op de bovenste tree, verstijfd van haat. Degene die ik haat is niet Grace, zelfs niet Cordelia. Zo ver kan ik niet gaan. Ik haat mevrouw Smeath [de moeder van Grace, Elsje], omdat iets wat ik als een geheim beschouwde, iets van meisjes, van kinderen onder elkaar, geen geheim is. Er is al eerder over gepraat, en het wordt getolereerd.
------------
Eminent, dat wil zeggen: rijp voor het mausoleum. Ik kan net zo goed nu al op de marmeren plaat gaan liggen en het laken over mijn hoofd trekken.
------------
Op een dag ga je van huis, in gewone kleren, je wordt zonder waarschuwing vermoord, en en dan komen al die mensen naar je kijken en je onderzoeken dat vind ik ongepast. Moord zou een plechtiger gebeuren moeten zijn.
------------
Oude minnaars gaan de weg van oude foto's, geleidelijk verblekend als in een langzaam werken zuurbad: eerst de moedervlekken en pukkels, dan de nuances, dan de gezichten zelf, tot alleen de omtrekken nog zichtbaar zijn
------------
Misschien had niemand de mannen moeten vertellen dat ze ook maar mensen zijn. Het heeft alleen maar tot gevolg gehad dat ze zich niet meer op hun gemak voelen. Het heeft ze alleen maar geraffineerder gemaakt, sluwer, ontwijkender, moeilijker te doorgronden.
------------
Klassiek is voor mij gaan betekenen: uitgebleekt en kapot. Aan de meeste Griekse en Romeinse beelden ontbreekt iets, en de algehele arm-, been- en neusloosheid irriteert me, om van de afgebroken penissen nog maar te zwijgen.
------------
'Ik ga niet tekeer omdat ik een vrouw ben,' zeg ik. 'Ik ga tekeer omdat jij een klootzak bent.'
------------
Jonge vrouwen moeten onrechtvaardig zijn, het is een van hun weinige afweermiddelen.
------------
Ik ben goed in weggaan. De truc is dat je jezelf moet afsluiten. Niets horen, niets zien. Niet achterom kijken.
------------
Oog om oog leidt alleen maar tot meer blindheid.