zondag 30 oktober 2011

Roald Dahl - Boy - Tales of Childhood



In vier delen vertelt Roald Dahl verhalen over zijn jeugd. Elk deel beslaat een periode die hij op een bepaalde school door brengt. Verhalen over akelig strenge meesters, over kattenkwaad uithalen met klasgenootjes, over kostschoolpesterijen. Leuk om te lezen want je ziet direct waar Dahl inspiratie voor veel van zijn boeken en verhalen voor zowel kinderen als volwassenen gevonden heeft. Maar ken je Dahl er nu beter door als mens, leer je meer over dat wat hem beweegt? Bewoog, moet ik natuurlijk zeggen... Nee, dat niet. Het zijn vooral leuk lezende verhaaltjes. Echte "tales of childhood". In die zin vond ik het een beetje tegenvallen, ik had toch gehoopt de persoon Dahl beter te leren kennen.

woensdag 26 oktober 2011

Emma Donoghue - Room



Om in één ruk uit te lezen!

Het verhaal
In Room vertelt de 5-jarige Jack over het leven dat hij leidt met zijn moeder. Ze wonen samen in één kamer, Room, waar ze hun dagen doorbrengen met knutselen, gymnastische oefeningen, eten en televisie kijken. Al snel wordt de lezer duidelijk dat ze gevangen gehouden worden. 's Avonds slaapt Jack in de kledingkast, zodat hij veilig is voor 'Old Nick', de man die vrijwel elke avond om 21 uur de elektronisch verzegelde deur opent om 'het bed te laten kraken'. De moeder van Jack doet er alles aan om haar zoontje te beschermen en, binnen de mogelijkheden die Room biedt, Jack zoveel mogelijk te leren. Maar dan gebeurt er iets waardoor het duidelijk is dat Jack en zijn moeder zullen moeten ontsnappen om te kunnen overleven.

Huiveringwekkend, deze roman. Juist doordat het perspectief van Jack gekozen is, mijn zijn simpele taal (nog beperkter doordat hij geen weet heeft van de buitenwereld), worden het gegeven (opgesloten leven) en de dilemma's van de moeder van Jack nog indringender.

V

E

R

K

L

A

P

P

P

E

R

Hoe schrijnend, als ze eindelijk weten te ontsnappen en de moeder zich laat interviewen om geld te verdienen om te de hulp te kunnen betalen die zij en Jack na hun jarenlange opsluiting nodig hebben, zich het volgende tafereel ontvouwt:

"OK then," says the woman (de interviewster), with another of her wide smiles that's fake like a robot's. "There's something I'd like to return to, if I may. When Jack was born - some of our viewers have been wondering whether it ever for a moment occurred to you..."
"What, put a pillow over his head?"
Is that me Ma means? But pillows go under heads.
The woman waves her hand side to side. "Heaven forbid. But did you ever consider asking your captor to take Jack away?"
"Away?"
"To leave him outside a hospital, say, so he could be adopted. As you yourself were, very happily, I believe."
I can see Ma swallow. "Why would I have done that?"
"Well, so he could be free."
"Free away from me?"
"It would have been a sacrifice, of course - the ultimate sacrifice - but if Jack could have had a normal, happy childhood with a loving family?"
"He had me." Ma says it one word at a time. "He had a childhood with me, whether you'd call it normal or not."
"But you knew what he was missing," says the woman. "Every day he needed a wider world, and the only one you could give him got narrower. You must have been tortured by the memory of everything Jack didn't even know to want. Friends, school, grass, swimming, rides at the fair..."
"Why does everyone go on about fairs?" Ma's voice is all hoarse. 'When I was a kid I hated fairs."
The woman does a little laugh.
Ma's got tears coming down her face, she puts up her hands to catch them.

De impliciete beschuldiging dat ze Jack tekort heeft gedaan door hem 'voor zichzelf te houden' breekt Jack's moeder volledig op...

zaterdag 22 oktober 2011

Esther Gerritsen - Superduif



Het verhaal
Bonnie is elf jaar. Een onzeker meiske, enig kind van een ouderpaar op leeftijd, die de hoop al hadden opgegeven ooit een kind te zullen krijgen. Bonnie zit in groep 8, als ze op een ochtend zoals altijd over het tuinhekje springt en daarbij een paar seconden blijft zweven. Niet lang daarna verandert ze met enige regelmaat in een enorme duif, die mensen en dieren in nood redt. Jammer alleen dat er nooit getuigen zijn, waardoor haar transformaties een geheim vormen. Alleen haar vriendinnetje Ine en buurjongen Manuel weten het. Tot Bonnie op de middelbare school een stukje schrijft in de schoolkrant en als Superduif een vaste column krijgt. Dan wordt de druk om geen fouten meer te maken, om iedereen in nood te redden, te hoog. Want de broer van Ine sterft terwijl Bonnie zat te schrijven...

Een prachtig boek: het legt de spanning in pubers tussen 'val vooral niet op, doe normaal, ga op in de grauwe middenmoot' en 'wees vooral bijzonder, zorg dat je uitsteekt boven de grauwe middenmoot' feilloos bloot: beiden combineren is simpelweg onmogelijk! Gerritsen toont waartoe dat zou kunnen leiden. Ontroerend.

dinsdag 18 oktober 2011

Margriet de Moor - De verdronkene



Wat een interessant boek, 'De verdronkene' van Margriet de Moor. Niet briljant geschreven, dan dan weer wel. Maar goed gecomponeerd.

Het verhaal
Armanda haalt haar twee jaar oudere en sprekend gelijkende zus Lidy over om in haar plaats een bezoekje af te leggen aan haar petekind. Het is 31 januari 1953. Lidy raakt vermist tijdens de watersnoodramp en Armanda neemt de plaats in van haar zus: ze trouwt met Sjoerd, de man van Lidy, zorgt voor Nadja, het dochtertje van Sjoerd en Lidy als ware zij haar eigen kind. Neemt zelfs de voorkeuren over van de verdronkene.

Je leest afwisselend het verhaal van Armanda en dat van Lidy. Het verhaal van Armanda gaat met grote sprongen in de tijd vooruit. Je weet als lezer dus al meteen dat Lidy niet terug zal keren van haar Zeeuwse bezoekje. In de hoofdstukken over Lidy leer je wat haar in die rampzalige dagen overkomen is.

De Moor volgt de vijf delen van een klassieke tragedie: er zijn vijf hoofdstukken; in de indeling zie je de volgende fasen:
• expositie: de uiteenzetting van wat voorafgegaan is om wat volgt te kunnen begrijpen;
• intrige: de verwikkeling, de ontwikkeling van een probleem wordt geschetst;
• climax: het opvoeren van de spanning (door het toespitsen van het conflict);
• catastrofe: hoogtepunt van de spanning en het begin van de ondergang van de held;
• peripetie: de beslissende wending en de afwikkeling.

Als je het boek nog niet gelezen hebt, lees dan niet verder want ik gebruik nogal wat

V

E

R

K

L

A

P

P

E

R

S

In het eerste deel, de expositie, leer je de twee zusjes kennen, neemt Lidy de plek in van Armanda bij het tripje naar Zeeland. Aan het eind van dit eerste deel gaat Lidy in het hotel waar ze zal overnachten naar bed en weten we uit het verhaal van Armanda dat Lidy tot de vermisten behoort.

In het tweede deel, de intrige, wordt het probleem voor beiden duidelijk: Lidy gaat met de mannen die haar auto willen lenen mee en zo wordt de omvang van de dreiging van de storm duidelijk. Aan het eind van het deel breken de dijken door. Het probleem voor Armanda wordt ook duidelijk: iedereen vindt het enorm logisch dat zij de plek van haar vermiste zus inneemt: ze zorgt voor het huis van Lidy en Sjoerd, voor hun kind en, aan het eind van dit deel, ligt ze in Sjoerds armen. Alleen doordat ze gestoord worden

In het derde deel, de climax, zijn Armanda en Sjoerd inmiddels getrouwd want Lidy is officieel doodverklaard. Maar is Armanda nu zichzelf of de reincarnatie van haar zus? Bij Lidy lijkt het allemaal hoopvol, want niet alleen is ze zelf op een zolder terecht gekomen, ze is daar in het gezelschap van anderen. Er is eten, er wordt een baby geboren.

in het vierde deel, de catastrofe, valt het huis waarin Lidy en haar companen schuilen uiteen onder druk van de watermassa, ze verliest hen stuk voor stuk en eindigt moederziel alleen, drijvend in de Noordzee. In het deel over Armanda zijn zij en Sjoerd inmiddels gescheiden. Nadja en Armanda begraven aan het eind van dit deel de resten van een jonge vrouw, die mogelijk Lidy kan zijn geweest, 30 jaar na de watersnoodramp...

in het vijfde deel, de peripetie, ligt Armanda op sterven en in een dialoog met Lidy geeft ze eindelijk toe dat zij Lidy met nogal wat druk over heeft gehaald het tripje in haar naam te maken. Omdat zij, Armanda, graag met Sjoerd naar het feestje wilde, zodat ze met hem kon flirten. En toen haar zusje niet terug kwam, ze niet anders kón dan diens leven over nemen.

Fraai. Jammer dat de Moor en/of een redacteur niet nog nét even wat meer aandacht aan de tekst hebben besteed in plaats van aan de vorm, dan was het boek beslist vier sterren waard geweest. Nu vergeef ik er drie.

maandag 17 oktober 2011

Haruki Murakami - Underground



Underground is een van de weinige non-fictie boeken van de door mij zeer bewonderde Japanse schrijver Haruki Murakami. Hier onderzoekt hij de gifgas-aanval op de metro van Tokyo, uitgevoerd door de leden van de sekte Aum Shinrikyo, op 20 maart 1995. Hij doet dat op drie manieren: in het eerste deel van het boek interviewt hij een flink aantal overlevenden van de gifgas-aanval, omdat hij van mening is dat bij de verslaggeving van de ramp de nadruk veel te veel heeft gelegen op de daders en niet op de slachtoffers. Vervolgens onderzoekt hij de angst en afkeer die hij bij zichzelf en zijn landgenoten waarneemt als ze het over deze sekte hebben: heeft de Japanse psyche invloed op het ontstaan van sektes als deze? Tot slot interviewt Murakami een aantal (oud)leden van de sekte om zijn hypothese over de Japanse psyche te toetsen.

Zeer indrukwekkend en persoonlijk geschreven, dit boek. Je moet het wel met kleine hapjes tot je nemen anders gaan de verhalen van de verschillende slachtoffers (en sekteleden) door elkaar lopen. En dat is zonde want dan verlies je het zicht op de individuen die achter al die verhalen schuil gaan en die Murakami juist zo graag tentoon wil spreiden.

Ik las op de Wikipedia dat David Mitchell's Ghostwritten ook op deze gifgasaanval gebaseerd is. Dat moet ik dus maar snel een keer gaan lezen!

zondag 9 oktober 2011

Marcel van Driel - Superhelden.nl



Het boek Superhelden.nl van Marcel van Driel was de kinderboekenweekkeuze van de jongste spruit. En ik heb het natuurlijk ook even gelezen. Wat een lekker spannend kinderboek is dit!

Het verhaal
Iris, een 13-jarig Nederlands meisje, is een bijzonder kind. Ze heeft een uitzonderlijk geheugen: fotografisch is er niks bij. Nadat haar vader zelfmoord heeft gepleegd, doet ze niets liever dan computerspelletjes spelen. Ze speelt als het boek begint het spel Superhelden.nl. Als ze dat uitspeelt, gebeurt er iets bizars: ze krijgt contact met de mysterieuze Mr. Oz, die haar vertelt dat ze haar broer die op verdenking van terrorisme vast zit in Frankrijk kan bevrijden als ze zijn opdracht uitvoert. Dit is het begin van een avontuur waarin Iris Utrecht redt van een bomaanslag, de verdrinkingsdood ternauwernood overleeft, op een eiland voor begaafde kinderen terecht komt en daar gedrild wordt om de wereld te gaan verbeteren. Alhoewel, verbeteren?

Een snel geschreven, spannend en meeslepend avontuur voor kinderen vanaf een jaar of 11. Heel eigentijds, met zaken als QR-codes en de tsunami in Japan. Zeker ook omdat het spel ook in het echt bestaat. Leuk voor puzzelliefhebbers zoals spruit 5 (en ik!).

Er zit maar een opvallende misser in: de moeder van Iris gaat naar Parijs om haar zoon, de broer van Iris dus, te bezoeken in de gevangenis. Iris beleeft ondertussen het avontuur met de bom. Daarna gaan ze opgewekt met z'n tweetjes op de cruise die Iris zogenaamd gewonnen heeft bij het computerspel. Van de belevenissen van de moeder in Parijs wordt niet gesproken.

zaterdag 8 oktober 2011

Ali Smith - Girl meets boy




Afgelopen mei las ik voor de eerste keer een deeltje uit de Canongate myths serie. Dit is mijn tweede geweest. En weer ben ik razend enthousiast. Nog enthousiaster eigenlijk, want ik kende Ali Smith niet en wat een prachtig boekje heeft zij geschreven!

Girl meets boy is gebaseerd op een van de Metamorfosen van Ovidus, het verhaal van Iphis en Iante. In dat verhaal wordt Iphis als na haar geboorte als jongen opgevoed omdat haar vader gedreigd heeft de baby te zullen doden als het een meisje is. Iphis wordt beloofd aan haar vriendinnetje Iante, van wie ze zielsveel houdt. Natuurlijk is het huwelijk gedoemd te mislukken als uitkomt dat Iphis een meisje is. Gelukkig grijpen de goden in en op de huwelijksdag is Iphis veranderd in een jongen.

Het boekje is verdeeld in vijf delen. Het eerste deel, "I", is geschreven vanuit het perspectief van een van de hoofdpersonen, de Schotse Anthea. Door de smaak van een geroosterde boterham met boter moet ze denken aan een verhaal dat haar grootvader vertelde, over de tijd 'waarin hij een meisje was en verliefd werd op de actievoerster Burning Lily die, verkleed als hijzelf, weet te ontsnappen aan de politie'. Ik snapte niet zo goed waarom het boekje met dit wat verwarrende verhaal begint. Later blijkt het juist enorm passend binnen het thema van het boek: genderverwarring.
Na de boterham gaat Anthea naar het bedrijf (Pure) waar haar zusje haar net heeft binnen gehaald. En zie je haar tot over haar oren verliefd worden op Robin, de actievoerster die onder het pseudoniem Iphis het logo van het bedrijf bekladt.

Het tweede deel, "you", is vanuit het perspectief van de zus van Anthea, Midge, geschreven. Een totaal andere toon, een vogeltje in paniek, met steeds gedachten tussen haakjes. Hoe zij in het werk staat (onzeker), hoe ze door collega's dronken gevoerd wordt en hoe ze vooral niet wil denken aan haar zusje en Robin samen.

Het derde deel, "us", gaat over de liefde tussen Robin en Anthea, geschreven vanuit het perspectief van Anthea. Prachtig hoe hun prille liefde beschreven wordt, met een schitterende vrijscene erin die uit louter omschreven gevoelens bestaat. Hierin leert Anthea ook de mythe van Iphis en Iante kennen.

In het vierde deel, "them", ga je met Midge naar Londen. Ze is door de charismatische baas van Pure gevraagd om deel uit te gaan maken van het kernteam van het bedrijf. Tot Midge erachter komt dat de motieven van de baas helemaal niet zo Pure zijn. Terug in Inverness blijken Robin en Anthea inmiddels op alle publieke gebouwen statements te hebben geklad over vrouwenrechten. Omdat ze daarbij betrapt zijn, zitten ze inmiddels in de cel. Midge besluit hen te helpen.

In het laatste deel, "all together now", komt alles goed: Robin en Anthea trouwen (weliswaar niet in het eggie, want geen van de meisjes wordt zoals Iphis een jongen en het homohuwelijk bestaat helaas nog niet in Groot-Brittannie). Hun statements worden tot stadskunst verheven omarmd als toeristische trekpleister... Een soort 'en ze leefden nog lang en gelukkig'-einde, maar niet te zoet.

Ali Smith volgt de regels van de klassieke tragedie, heel passend bij een boekje dat op een Griekse mythe gebaseerd is :-). Prachtig geschreven!

Ik geef Boy meets girl vier zeer verdiende sterren.

vrijdag 7 oktober 2011

Tjibbe Veldkamp en Kees de Boer - Bert en Bart redden de wereld



Het verhaal
Bert en Bart houden van schietspelletjes. Vooral met de stofzuigerslang en de gootsteenplopper als wapens, waarmee ze Zurghs kunnen verslaan, imaginaire aliens. Hun moeder vindt schietspelletjes "niet lief" en pakt de wapens af. Pas als ze "lief doen" krijgen ze ze terug. Ja, ja, dat wordt dus niks. De jongens verzinnen allerlei ingewikkelde plannen om de wapens terug te krijgen. Maar dan komen de Zurghs om de aarde te vernietigen...

Hahaha, een erg grappig kinderboekenweekgeschenk; ik heb er de hele tijd bij zitten grinniken. Ook de tekeningen zijn geweldig. Veldkamp en de Boer maken dit jaar de kinderboekenweek tot een waar feest!

zaterdag 1 oktober 2011

Lionel Shriver - We need to talk about Kevin



Op 8 april 1999, drie dagen voor zijn 16e verjaardag, doodt Kevin Khatchadourian een aantal van zijn klasgenoten, een leerkracht en een kantinemedewerker. Zijn moeder Eva bezoekt hem elke veertien dagen in de gevangenis. Ze doet verslag van die bezoeken in brieven aan haar man Franklin, met wie ze overduidelijk niet meer samen is. Daarnaast zijn haar brieven gevuld met haar visie op het levensverhaal van Kevin.
Hoe ze lang twijfelde of ze wel een kind wilde, verknocht als ze was aan het leven als reisboekenschrijfster. Hoe Kevin als baby de boel bij elkaar krijste, zo erg dat elke hulp al snel weg wilde, hoe zij dus (!) maar thuisblijfmoeder werd, hoe ze het huis dat Franklin voor het gezin uitkoos haatte, welke problemen Kevin allemaal veroorzaakte in de omgang met spullen en mensen. En hoe dat alles onvermijdelijk uitmondde in de slachtpartij vlak voor zijn 16e verjaardag.

Heel knap is hoe je Eva in het begin een zeurpiet vindt, waarna je als lezer met haar mee kan gaan in haar beschrijving van Kevin. En hoewel je in je achterhoofd weet dat het slechts het beeld van Eva is, weet je dat er iets ernstig mis is met Kevin (anders vermoord je niet zomaar een flink aantal mensen).

Kan een kind slecht geboren worden? Of is een kind per definitie goed en wordt het slecht door wat hem/haar overkomt, in het nest waarin het opgroeit of daarbuiten. Huiveringwekkend gegeven, mooi uitgewerkt. Al had ik de clou al snel door. Of is dit ook een verklapper?