Joost de Vries - Clausewitz

Voor mijn IRL-leesgroep kozen we Clausewitz van Joost de Vries, ondanks de uitermate onaantrekkelijke omslagillustratie, vanwege de fantastische openingszin:
Mijn promotieonderzoek was nog maar een paar maanden oud, toen ik op een rommelmarktje in Zuid-Frankrijk op een klein boekje stuitte en het ogenblikkelijk besloot te plagiëren.

Zo'n zin smaakt naar meer!

Het verhaal
Tim Modderman, de ik-persoon, zal zijn proefschrift schrijven over de al dertig jaar geleden in het niets opgegane auteur Ferdynand LeFebvre. Destijds was FF (zoals de schrijver zichzelf noemde) een gevierde maar zeker niet onomstreden schrijver.
Tims proefschrift zal opgehangen zijn aan een nog niet eerder gepubliceerde briefwisseling tussen zijn vader en de verdwenen auteur. Dat leek hem wel een makkelijk onderwerp. Vol goede moed begint hij met zijn onderzoek, maar al snel dobbert hij doelloos rond: hoe moet je dat in hemelsnaam doen, een proefschrift schrijven? Zoals dat gaat - als de nood het hoogst is, is de redding nabij - op dat moment komt hij bovengenoemd boekje tegen. In no time heeft Tim dat vertaald en dus kan hij nu rustigjes aan naar het einde van zijn contracttijd toeleven. Denkt hij.
Ondertussen is hij enorm geïntrigeerd geraakt in de persoon FF en wil hij het mysterie dat om diens verdwijning hangt ophelderen. Die wens wordt versterkt als hij via zijn vriend Joost de Vries (!) de opdracht krijgt om een boekje over het mysterie FF te schrijven. Tim bezoekt het internaat waar FF in de jaren '20 van de vorige eeuw zijn jeugd doorbracht, spreekt met bevriende schrijvers, wetenschappers en politici en komt via een van hen zelfs een recent geschoten foto op het spoor waar FF op te zien zou zijn... Of heeft die hele FF helemaal nooit bestaan?
Er gebeurt nog veel meer in het boek, maar dat is meer in de zijlijn. Zo speelt de broer van Tim, de populaire politicus Bint Modderman een rolletje, met name krijgen we door hem meer zicht op de jeugd van de gebroeders Modderman. Met Joost de Vries heeft Tim hele discussies over politiek, en dan met name over de 'war on terror'. Het zich eigenlijk niet willen committeren aan zijn vriendin Judith (en dan zichzelf ineens ook nog vreemd gaand zien: hoe makkelijk blijkt dat wel niet te gaan!).

Positief
Voor een debuutroman is het absoluut heel goed. Zo beheerst de Vries verschillende schrijfstijlen (het wat ouderwetse en gedragene van FF en het vlotte jongemannengebabbel tussen Tim en Joost, het scherpe politieke debat), leest het geheel als een trein en laat hij voldoende onbeantwoord zodat je als lezer in staat wordt gesteld eigen theorietjes te verzinnen over hoe het verder zou kunnen gaan.

Aan alles merk je dat het een boek van nu is: afkortingen als FPS, RPG, betalen via internet, iPod, YouTube, verwijzingen naar een populaire reeks boeken over een vampier. Dat is leuk, dat haalt het boek uit het velours gordijnen-sfeertje dat om de kring rond FF hangt.
Interessant vind ik ook dat de schrijver personages opvoert die ik meende te herkennen:
- Henk Koetsier: dat is Harry Mulisch
- Amalia Dennerode: dat is Gretta Duisenberg
- Helen Cagafuego-Burghard, feministisch publiciste (waarom worden er door de Vries alleen maar de namen van haar echtgenoten gebruikt? En waarom in de volgorde die hij ze gebruikt: eerst die van haar eerste echtgenoot en dan die van haar tweede echtgenoot. Waarom met een streepje ertussen?) en haar man, de minister Ernst Burghard (die komt eigenlijk niet echt meer voor, dus lastig te bedenken wie de Vries in gedachten heeft gehad bij deze man. Een grote, grijnzende man, altijd met een glas in de hand. Minister van Buitenlandse Zaken). Zouden dit Hedy D'Ancona en Ed van Thijn kunnen zijn??? Hoewel ik bij een grote man met glas meer denk aan Hans van Mierlo en Connie Palmen. Maar dat is dan weer in het verkeerde tijdsgewricht. Lastig, lastig. Las op de wikipedia dat Hans van Mierlo ook nog even iets met Gretta Duisenberg gehad heeft (voordat zij met Wim Duisenberg trouwde)
- Obbo Kooijer: hoogleraar. Niet mijn wereldje dus lastig thuis te brengen. Vermoed dat een van de leden van de leesgroep, die Nederlands gestudeerd heeft, daar wel raad mee weet.
En de broer van Tim heet natuurlijk niet voor niets Bint.

Minpunten
Maar zoals dat gaat, is er ook het nodige aan te merken op Clausewitz:
- het ROFL LMAO dat Tim om de haverklap gebruikt: gewoon niet grappig.
- waarom jat Tim het schilderij uit het huis van Bint?
- waarom wordt Judith alsmaar magerder?
- waarom gaat het meerdere keren over de slechte/scheve rug van Tim?
- vreselijk hoe mensen die van middelbare leeftijd zijn worden neergezet alsof ze hoogbejaard zijn, bv Helen. Daarover wordt gemeld dat ze 65 is maar uit de verdere beschrijving zou ik haar minstens 20 jaar meer gegeven hebben!
- soms werkelijk afschuwelijk slecht geschreven dialogen. Een voorbeeld:
- Weet je waarom-ie niet gecremeerd wil worden?
- Nou?
- Omdat-ie nog niet dood is.
Aan beide kanten van de Atlantische Oceaan lagen we dubbel. Vooral die toevoeging: brrrr.

De titel
Het verhaal Vom Kriege van FF - over een groep soldaten die ingesloten wordt door de vijand en weet dat ze allen zullen sterven - dat een van de hoofdstukken in het boek vormt, is tevens de titel van een boek van Carl von Clausewitz. Deze 'militair theoreticus' schreef onder deze titel een boek over strategisch militair management. Het werd postuum uitgegeven. En juist hiermee tilt de Vries zijn roman Clausewitz uit boven een gewoon leesboek. Want daarmee komen ineens de discussies en de gebruikte foto's op de voorgrond en verschuift het verhaal over Tim die naar een verdwenen schrijver zoekt naar de achtergrond. En wordt het een aanklacht tegen de recente internationale politiek in plaats van een roman over een verdwenen schrijver. Knap!

Dus: vier sterren.