Ik lees een aantal boeken over het verlies van een ouder op jonge leeftijd. Eerst Hope Edelman, en nu Maxine Harris. De aanpak van beiden is ongeveer gelijk: via een groot aantal interviews proberen ze inzicht te krijgen in wat het verlies van een van of beide ouders doet met een kind. En beiden combineren algemene inzichten, gelardeerd met quotes en wat langer uitgewerkte levensverhalen van enkele geïnterviewden.
Het boek van Harris heeft een wat bredere focus. Want daar waar Edelman kiest voor dochters die hun moeder verliezen, kiest Harris voor mensen die een van of beide ouders verloren. Dus ook zonen. En vaders. Dat is prettig, en wat ik al vermoedde: veel van de zaken die Edelman beschrijft voor dochters die hun moeder verliezen, blijkt ook te gelden voor zonen die hun moeder verliezen of dochters die hun vader verliezen.
Over het verlies-deel ga ik hier niet veel zeggen, dat lijkt heel veel op Edelman. Wat Harris toevoegt is het concept van 'verlies tegenover afwezigheid'. Als je heel jong bent als je een ouder verliest, weet je niet wat je verloren bent, wat je zult gaan missen. Harris spreekt over de 'afwezige herinnering', het gat in het familiealbum.
Belangrijker vond ik de duidelijke beschrijving van hoe mensen die op jonge leeftijd een ouder verloren zijn om kunnen gaan met liefde en relaties. Altijd die angst voor verlies met je meedragen, beïnvloedt fundamenteel hoe je denkt over deze dingen. Zo ziet zij dat veel van deze mensen relaties heel kort en intens houden, of steeds degene zijn die een eind aan de relatie maken. Een tweede groep begint gewoonweg niet aan relaties, zo beschadigd zijn zij geraakt door het verlies op jonge leeftijd. Tot slot is er een groep die weigert te geloven dat er aan hun liefde een eind kan komen door opnieuw een groot verlies.
Ook besteedt Harris veel aandacht aan ouderschap door mensen die een ouder op jonge leeftijd verloren. De angst dat jouw kind hetzelfde verlies kan treffen als jijzelf hebt geleden, weerhoudt veel van de geïnterviewden ervan om überhaupt aan kinderen te gaan beginnen. Voor diegenen die er wel aan beginnen, is het ontbreken van een rolmodel (hoe moet ik moeder/vader zijn, ik heb geen voorbeeld gehad!) een grote worsteling. En natuurlijk kan het krijgen van kinderen je juist doen verzoenen met je verleden.
Tot slot voegt Maxine Harris een deel toe over herstel van het verlies, waar Edelman hieraan slechts een hoofdstuk wijdde. Jezelf opnieuw definiëren, de pijn van het verlies door middel van rituelen leren verzachten, het lot in eigen handen nemen. Allemaal hoofdstukken die inzicht geven en helpen bij het verwerken van het verlies.
Harris schrijft minder persoonlijk dan Hope Edelman, en daardoor afstandelijker. Ook vind ik dat ze, door in elk hoofdstuk citaten van beroemde schrijvers die een van hun of beide ouders verloren als kind op te nemen, kiest voor stijl boven werkelijkheid. Daarom krijgt dit boek van mij drie sterren.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten