Gail Tsukiyama - De tuin van de Samoerai

De Amerikaanse schrijfster Gail Tsukiyama, dochter van een Chinese moeder en een Japanse (maar op Hawaii opgegroeide) vader beschrijft een jaar in het leven van de jonge Chinees Stephen Chan. Stephen is de zoon van een Chinese moeder en een Japanse vader. De vader heeft met zijn sterk ontwikkelde handelsgeest al zijn kinderen Engelse voornamen gegeven.

Het is 1937 en de student Stephen is getroffen door TBC. Hij moet, om daar weer bovenop te komen, rust nemen buiten Hongkong, waar hij met zijn moeder en zijn jongste zusje Pie (Penelope) woont. Daarom vertrekt hij naar het vakantiehuis van de familie van zijn vader in de Japanse badplaats Tarumi, bij Kobe. Daar tekent hij in een dagboek zijn belevenissen op.

Terwijl Stephen, verzorgd door de zwijgzame bediende Matsu, langzaam zijn levenskracht weer terugkrijgt door veel te rusten, te zwemmen, te schilderen, te wandelen en vooral door de schone zeelucht, vallen de Japanners China binnen. Stephen krijgt het nieuws over de oorlog vrijwel alleen door via de Japanse radio en kranten en moet machteloos aanhoren en lezen hoe zij steeds dichter Hongkong naderen. En hoe zij de slachting van zijn Chinese landgenoten vieren, en tegelijkertijd rouwen om de Japanse oorlogsdoden. Stephens verzuchting over deze hypocrisie deed me denken aan een quote uit The War of the Roses: "There's no winning in this war, only degrees of losing."

Hoewel Stephen zich ongerust maakt over zijn familieleden in China, geniet hij ook van het rust van het Japanse vissersdorpje, het Japanse leven, de Japanse gewoontes, de Japanse feestdagen en het Japanse eten. Hij leert de zwijgzame Matsu waarderen, vooral als die hem meeneemt naar de leprozenkolonie Yamaguchi, verborgen in de bergen. Daar ontmoet hij Sachi, een vriendin van Matsu die veertig jaar eerder als tiener lepra kreeg. Tijdens een van de keren dat Stephen haar bezoekt, vertelt zij hem haar trieste levens- en liefdesverhaal. Wat Stephen leert is dat ook iemand die ziek is kan beminnen en bemind worden. Als is dat niet gemakkelijk, zeker niet met een sociaal stigmatiserende ziekte als lepra.

Ook Stephen beleeft op dat gebied het nodige. Zo vertrouwt zijn moeder hem in een brief toe dat ze erachter is gekomen dat zijn vader in Kobe er een tweede vrouw op nahoudt. Zij vraagt hem dit na te gaan. Zijn vader geeft de affaire direct toe, en daarmee kukelt hij van het voetstuk af waarop vaders door hun kinderen gezet worden tot ze ook maar gewone mensen blijken te zijn.
En al vrij snel na zijn komst in Tarumi ontmoet Stephen zelf de zusjes Keiko en Mika. Stephen valt als een blok voor de verlegen Keiko. En hoewel ook zij hem welgezind is, is een relatie uitgesloten: haar vader is erg streng en vooral erg anti-Chinees. Deze verhaallijn vond ik onaangenaam want wat schrijft Stephen: Keiko is 'een jaar of 12' (in mijn vertaling op p. 51) en Stephen is een student en zal een jaar of twintig! Of hij moet een wel wat pedofiele neigingen hebben natuurlijk... Brrr...

Al met al een mooie, zonder zware thema's te schuwen maar toch lichtgeschreven roman over het leven in het Japan van eind jaren '30. Vier sterren absoluut waard.