dinsdag 13 september 2011

Miguel Delibes - De ketter



Oktober 1557. Cipriano Salcedo vaart met een schip mee van Duitsland naar Spanje. Hij is in Duitsland op bezoek bij Philipp Melanchton geweest om daar te horen hoe de Reformatie erbij staat. In Spanje is het Lutheranisme verboden en dus zijn de kleine Lutheraanse groepen in het land erg geïsoleerd, verstoken van informatie. Salcedo behoort tot een groepje in Valladolid.

Daarna neemt Delibes je mee terug en beschrijft hij het leven van Cipriano Salcedo. Cipriano wordt geboren op de dag dat in Wittenburg Maarten Luther zijn stellingen op de kerkdeur vastspijkert. Zijn moeder sterft in het kraambed, hetgeen zijn vader hem niet kan vergeven. Een min voedt het kind; zij blijft aan als kindermeisje als de kleine jongen niet langer gezoogd hoeft te worden. Het thuisonderwijs van het kind blijkt door de donkere aanwezigheid van de vader geen succes. Daarom plaatst hij Cipriano in een internaat voor weeskinderen.
Als zijn vader sterft, erft Salcedo zijn aanzienlijke fortuin. Bij het opbouwen van zijn eigen zakenimperium komt hij in een dorpje in de buurt Teo tegen. Haar marmerachtige, onverstoorbare uiterlijk trekt hem direct aan en ze trouwen. Zij kan echter niet goed aarden in de stad. Als het het stel dan ook nog niet lukt om zwanger te raken, verliest Teo alle hoop en glijdt in rap tempo af. Na haar dood komt Salcedo in contact met een Lutheraanse prediker. Hij sluit zich bij diens groep aan en wordt door zijn goede verstand en kordate optreden al snel diens rechterhand. Niet lang na het reisje naar Duitsland waarmee de roman begint, wordt de groep door de Inquisitie opgepakt. Voorspelbaar is dat ze op de brandstapel zullen eindigen, tenzij ze terugkeren in de moederschoot van de Rooms-Katholieke kerk...

Het eerste deel is zwaar theologisch-filosofisch van aard en ik was hard aan het werk om het allemaal te kunnen volgen. Ik verwachtte na het eerste deel dat ook de delen erna zwaar en moeilijk te volgen zouden zijn. Maar nee, daarna is het verhaal meer dan soepel geschreven. Weliswaar komen er nog vele theologische discussies in voor, maar die passen buitengewoon goed in de ontwikkeling van het verhaal en de karakters. Ik heb het eerste deel na afloop nog een keer gelezen en kon het toen veel beter volgen. De namen vallen op hun plaats, hun gedachtengoed ken je inmiddels vanuit het de latere delen. Waarom Delibes voor deze structuur heeft gekozen, is mij niet helemaal duidelijk... Al met al een prachtige roman!

Geen opmerkingen: