zondag 16 november 2008

Bart Moeyaert en het Nederlands Blazers Ensemble - De schepping



"In het begin was er niets. Het is moeilijk om je dat voor te stellen. Je moet alles wat er nu is nog niet laten zijn. Je moet het licht uitdoen, en er zelf niet zijn, en dan ook nog eens al het donker vergeten, want in het begin was er niets, ook het donker niet. Als je het begin van alles wil zien moet je erg veel weglaten."

Zo begint De schepping van Bart Moeyaert. Hij leest het zelf voor, op deze CD waarbij zijn verhaal omlijst wordt door het Nederlands Blazers Ensemble die Die Schöpfung van Franz Joseph Haydn speelt.

Ik weet niet zeker meer wie me op Bart Moeyaert attendeerde, ik geloof dat hij het was... Bedankt! Want de droge stem van Moeyaert, die op zijn geheel onnavolgbare manier het scheppingsverhaal vertelt, alsof hij erbij was toen God dat deed, sterker, alsof hij daar een stevige vinger bij in de pap heeft gehad is heerlijk om naar te luisteren. En dat dan ook nog eens begeleid door de scheppingsmuziek van Haydn: ik heb genoten van dit luisteruurtje.

zaterdag 15 november 2008

Frank Westerman - De graanrepubliek



De laatste week van oktober zat ik voor mijn opleiding een week op het Groninger platteland en dus zocht ik uit mijn boekenkastje met nog te lezen boeken wat toepasselijks uit: De graanrepubliek van Frank Westerman.

In dit journalistieke verslag van de ontwikkelingen van de Groningse landbouw. De opkomst, eind 19e eeuw van de rijke herenboeren op de vruchtbare zeeklei, en daartegenover de sterke positie die de communisten hadden in deze streek, de enorme productieverhogingen van de laatste 50 jaar, dit alles vertelt hij aan de hand van de geschiedenis van een aantal personen. De eminentste onder hen is natuurlijk Sicco Mansholt, boer van origine, minister van Landbouw direct na WO II en Eurocommissaris voor Landbouw eind jaren '50 tot in de jaren '70, maar ook de gewone man/vrouw laat Westerman aan het woord.

Op zich best een aardig boek om te lezen, maar de mengeling van verhalende en journalistieke schrijfstijl vond ik niet altijd even prettig, en soms ronduit verwarrend: regelmatig vroeg ik me af of dat wat ik las de geromantiseerde versie, ontsproten aan het brein van Westerman was, of het het relaas van een van de geïnterviewden.

Bovendien neemt Westerman mij te stevig stelling tegen het verlaten van de bescherming van de landbouw en de natuurontwikkeling die daarvoor in de plaats is gekomen, de afgelopen 20 jaar. De nuance die hij eerder in het boek toont, als hij het over de in eerste instantie zegenrijke maar later desastreuze landbouwpolitiek van Mansholt heeft, zet hij in het laatste deel van het boek overboord. Zonde.

maandag 10 november 2008

Arthur Japin - De overgave



Ik kan merken dat ik niet veel auto gereden heb de laatste tijd want ik heb wel een maand lang mogen genieten van Arthur Japin die De overgave voorleest. En wat een genotvol maandje was het. Die man kan schrijven! Die man kan voorlezen!

Het verhaal speelt zich af in de tweede helft van de 19e eeuw, in het Texas dat stukje bij beetje op de Indianen veroverd wordt. Die zich daar met hand en tand tegen verzetten. Het wordt grotendeels verteld vanuit het perspectief van de stokoude Granny Parker. Zij krijgt bezoek van de leider van de Comanches, Kuana (ik weet niet of ik dit goed schrijf, dat is het probleem met luisterboeken, je hoort de namen alleen!). Kuana is op weg om zich met het laatste restje van zijn stam over te geven aan het Amerikaanse leger.

Dit bezoek doet herinneringen van veertig jaar eerder omhoogkomen, toen Granny met haar man en (klein)kinderen op een vreselijke manier door de Comanches overvallen wordt. Slechts een handvol overleven deze overval - zij het ternauwernood - terwijl een aantal van haar (klein)kinderen door de Indianen meegenomen worden. De jaren na deze bloedige overval staan voor Granny in het teken van het zoeken van haar (klein)kinderen. Maar degenen die ze terugvindt, kunnen de draad van hun oude leventje niet (zomaar) oppakken.

In het nawoord vertelt Japin dat hij zich ervan bewust is dat hij de hele historie uit het perspectief van de kolonisten verhaalt. En dat er natuurlijk meerdere perspectieven te kiezen zijn. Dat is nobel van Japin, maar het maakte voor mij niets uit, want hij verheerlijkt het door hem gekozen perspectief absoluut niet en dat maakt dat er voor mij voldoende balans zit, dat er voldoende openingen geboden worden om de zaak van de andere kant te bekijken.

zondag 2 november 2008

Haruki Murakami - De opwindvogelkronieken


Hoe moet ik in hemelsnaam deze hele dikke roman (bijna 900 pagina's) bespreken? Er gebeurt zo onwaarschijnlijk veel in, in verschillende verhaallijnen, die op zo'n mooie manier bij elkaar komen, dat je er eigenlijk alleen van maar in sprakeloze bewondering achter kunt blijven. Maar ja, als ik dat zou doen, zou ik niets over kunnen brengen van die bewondering. Daarom hier toch een poging...

Het verhaal:
De 30-jarige ik-persoon (Toru Okada) en zijn vrouw Kumiko raken aan het begin van het boek hun kat kwijt. Een voorval van niks natuurlijk, maar het is de start van een reeks gebeurtenissen die elkaar steeds overtreffen in vreemdheid. Zo raakt na de kat ook Kumiko zoek, of althans, die lijkt er zelf vandoor te zijn gaan. Daarbij speelt haar broer, de wetenschapper/politicus Noboru Wataya een kennelijk belangrijke maar wat schimmige rol.

Toru ontmoet na de verdwijning van Kumiko bijzondere mensen: de spijbelaarster May Kasahara, die hem Opwindvogel noemt, naar het geluid dat de diverse hoofdrolspelers in het boek steeds horen. Over deze vogel heeft Toru een mooie hypothese: deze zorgt ervoor dat de aarde blijft draaien. Ook maakt hij kennis met de zussen Kreta en Malta Kano, die paranormale gaven bezitten en die voor Toru inzetten om zijn kat terug te vinden. En later ontmoet hij de moeder Nootmuskaat en zoon Kaneel, die hem het laatste deel van zijn zoektocht naar Kumiko bijstaan.

Die zoektocht verloopt steeds bizarder, met allerlei bovennatuurijke gebeurtenissen waarbij een put vlakbij het huis van Toru en Kumiko een hoofdrol speelt. Ondanks de rarigheid van die zoektocht is het niet moeilijk is om met Toru mee te leven, zo goed weet Murakami het te beschrijven.

Naast de verhalen van Toru lees je over de veldslag begin jaren '40 in Mantsjoerije waarbij een stukje door de Japanners bezet gebied op de grens van China en Rusland door de Russen veroverd wordt. De aanloop daarnaartoe levert een prachtig verhaal op van een dierentuin-dierenarts die de wilde dieren in de zoo moet ombrengen om het gevaar op uitbraak te verkleinen. En een verhaal over een Japanse soldaat die in Russische handen valt en daar allerlei gruwelen moet doorstaan voor hij weer Japanse grond onder de voeten voelt. Later begrijp je welke link deze verhalen met dat van Toru hebben.

Oorspronkelijk heeft Murakami de drie delen van de Opwindvogelkronieken los van elkaar uitgegeven: deel 1 als feuilleton, deel 2 als boekje en deel 3 een paar jaar later, toen hij het gevoel had dat na deel 2 de roman nog niet voltooid was. In een nawoord verklaart hij waarom en schrijft hij dat hij de overgang van deel 2 naar deel 3 wat stroefjes vindt. Ik moet eerlijk bekennen dat ik daar absoluut geen last van heb gehad.

zondag 12 oktober 2008

Kinderboekenweek 2008



Dit jaar helaas geen voortzetting van de kinderboekenweektraditie. Niet alleen vanwege haar lopende serie chemo's maar ook omdat kind 5 naar de tandarts moest. En dus werden er geen poffertjes gegeten (het Vredenburg is ook nog steeds dicht, dus daar geen groot gemis) en werd de opening van het kinderboekenfeest ook gemist. Maar gelukkig konden Elsje en de kinderen nog wel een staartje van het feest meepikken. En vooral een flinke stapel boeken aanschaffen.

Kind een en twee kozen gezamenlijk De vijf geheimen van Marike van Lydia Rood, en een boek van Mirjam Oldenhave (dat zo snel naar boven verdween dat ik de titel niet eens goed in me op heb kunnen nemen!), beiden gesigneerd door de auteurs.
Kind drie, helemaal into de Boze Heks-verhalen van Hanna Kraan, rende even snel naar de kinderboekenwinkel aan de overkant van de straat om daar dat ene deel dat hij nog niet had te kopen en liet vervolgens zijn aanwinst door Annemarie van Haeringen (illustrator van de Boze Heks) tekenen.
Kind vier vond niets van zijn gading op het feest maar gelukkig was er in de kinderboekenwinkel een boek waardoor hij zielsgelukkig de deur uitliep: Leon de slalomkampioen (een voetbalboek) van Joachim Masannek.
De jongste zocht een gedichtenbundel uit: "Kwam dat zien, kwam dat zien!" en liet die signeren door Ted van Lieshout. Ook vulde ze vol enthousiasme de kinderboekenweekquiz in. Waarmee ze later nog een prijs gewonnen bleek te hebben (een flinke boekenbon die werd ingeruild voor een nog ontbrekend deel van de eerste Deltora-serie van Emily Rodda en deel 2 van de Torak en Wolf-serie van Michelle Paver).

En als kers op de taart was ikzelf brutaal genoeg om Ted van Lieshout te vragen of ik een foto mocht maken van zijn 'broche'. Dat was zo'n balkje met van die 'lopende tekst'. De tekst was de titel van zijn nieuwste boekje: "Twee ons liefde" En dat mocht!

zondag 28 september 2008

Hella Haasse - Het tuinhuis



Zeven verhalen, die beurtelings door Hella Haasse zelf en door Willem Nijholt worden voorgelezen.

In het eerste verhaal, het titelverhaal, beschrijft ze de lastige verhouding tussen een volwassen dochter en haar excentrieke moeder, die in het tuinhuis woont van het huis waar de dochter opgegroeid is en waaraan die slechte maar zeer vage herinneringen heeft.
Het tweede verhaal, Een perkara, beschrijft een schandaal waarover Haasse hoorde in haar jeugd in Nederlands-Indië. Ze doet dit vanuit het perspectief van een jongen die de vriendin van zijn vader uit diens Indische tijd, voor hij in het kamp verdween, in de Haagse schouwburg tegenkomt.
In het derde, Het portret, worden twee volwassen zussen en hun broer geconfronteerd met een portret dat de verpleegster van hun onlangs gestorven vader aan hen geeft. Wie staan er in hemelsnaam op dat portret?
Genus loci, het vierde verhaal, was het verhaal dat mij het minste boeide. Het beschrijft de bovennatuurlijke ervaringen die een vrouw op haar landgoed in Frankrijk heeft en die, na onderzoek, te maken moeten hebben met de leprozenkolonie die in lang vervlogen tijden op deze plek moet zijn geweest. Een mooi gegeven, maar niet mijn soort verhaal, het was me allemaal iets te gezocht.
De Lidah boeaja vond ik dan weer prachtig. Een Japanse in Batavia wordt begluurd door haar nieuwsgierige buurvrouwen. Luidkeels verwonderen zij zich erover dat de Japanse zich toch zo laat behandelen door haar man! Maar zij weten niet wat de Japanse wel weet...
In Een Korè verbindt Haasse het verhaal van Persephone aan het lot van een Nederlandse toeriste en haar man, classicus en amateur-archeoloog, in Griekenland.
Het laatste verhaal, Een kruik in Arelate, speelt zich af in het pas door de Romeinen gestichte Arles en toont op ontroerende wijze de kloof tussen de oorspronkelijke bewoners en de Romeinen.

Conclusie: zeven verhalen, waarvan er zes mij zeer aanstonden en één niet. Bij elk van de zeven verhalen geeft Haasse als toetje toe een soort verklaring: hoe is ze op dit verhaal gekomen? Van deze verhalenreeks roep ik daarom van harte uit: luister!

Marga Minco - De zon is maar een zeepbel



Gisteren gewandeld met mijn vriendinnen en daar zomaar langs de route dit boekje gevonden. Oke, ik moet toegeven, het was wel een georchestreerde vondst, want Gnoe liet het boekje geheel volgens afspraak voor mijn neus los zodat ik het eveneens geheel volgens afspraak o zo toevallig ende spontaan kon vinden.



Een heel dun boekje met twaalf droomverslagen. Wat mij opvalt is dat Minco net zo raar en onsamenhangend droomt als ikzelf. Ik heb er dus van genoten. Maar ik kan me evengoed voorstellen dat mensen die niets met dromen hebben dit niks zullen vinden.