Marlen Haushofer - De mansarde

Wat een eenzaamheid weet Haushofer met dit verhaal te tekenen, ongelofelijk. Tussen de verschillende personages is wel interactie, maar echt contact hebben ze niet met elkaar. Heel akelig.

Het verhaal draait om een week uit het leven van een echtpaar, eind jaren 60 van de vorige eeuw. Hij werkt buitenshuis, zij is een illustratrice, ze tekent met name insecten. Ze probeert steeds een vogel te tekenen, een vogel die zich bewust is van de andere vogels. Maar dat lukt niet en dat drijft haar tot wanhoop. Naast haar werk in de zolderkamer (de mansarde) zorgt ze voor het huishouden, zo gaat ze als een gek alle boekenkasten afstoffen. Hun oudste kind, een jongen, is het huis al uit. Het jongste kind, een tienermeisje, heeft niet zoveel aan haar ouders; zij laten haar vooral links liggen. Op maanddag beginnen er grote gele enveloppen op de deurmat te vallen. In de enveloppen zitten de dagboekaantekeningen die de vrouw maakte toen zij tijdens een akelige periode in haar leven, jaren geleden, ineens doof bleek en zou gaan herstellen in een huisje ergens in de bergen. Ze is ervan overtuigd dat ze als dove vrouw waardeloos is, mede door de opstelling van haar schoonmoeder.

Wat er nou precies de reden van is dat ze doof is geworden, wordt niet duidelijk, op de een of andere manier stelde me dat teleur. En aan de andere kant zijn de personages in het boek me sowieso al zo vreemd, het geheel staat zo ver van me af, dat dat ook wel weer passend was.

Een paar citaten

"Zelfs onze dochter is is ons vreemd. Ze is vijftien jaar en wet niet goed wat ze met ons moet beginnen. (...) Het is voor Ilse heel goed dat we haar niet echt nodig hebben en niet onbehoorlijk sterk aan haar gehecht zijn. Ilse behoort niet tot de binnenste cirkel."

"Ik haat de wekker. Hij staat op Huberts nachtkastje en ik kan hem niet afzetten. Terwijl ik er zeker van ben dat dat vervloekte ding ons vermoordt, elke dag een beetje. Alleen al het wachten tot de wekker gaat rinkelen is een kwelling. Ik ben bang voor het lawaai dat dat ding maakt. Hubert wantrouwt mij en heeft me verboden de wekker aan te raken; ik heb namelijk volgens hem al twee wekkers in het geniep om zeep gebracht. Dat klopt niet, ze vonden het gewoon niet prettig dat ik ze aanraakte, omdat e net zo'n hekel aan mij hebben als ik aan hen. Soms stel ik me voor hoe ik deze nieuwe wekker zou kunnen maltraiteren en dat lucht een beetje op. Hubert verbeeldt zich dat wekkers volkomen onschadelijke instrumenten zijn, in zijn blindheid vindt hij ze zelfs nuttig. Maar hij heeft er hoe dan ook geen idee van wat goed voor hem is en wat niet."

"Detectives zijn het onschadelijkste middel tegen zinloos gepieker. Je houdt er ook geen kater aan over. Om dezelfde reden waarom ik ze lees slaap ik ook zo graag."

Jeanette Winterson - Weight

In Weight vertelt Jeanette Winterson de mythe van Atlas en Heracles. Heracles heeft de opdracht gekregen appels te plukken in de tuin van de Hesperiden. Maar ja, dat kan een sterveling helemaal niet. Daarom gaat hij naar de vader van de Hesperiden, Atlas. Die is gestraft door de Griekse goden voor zijn rol in de strijd tussen de goden en de Titanen en moet het hemelgewelf dragen. Heracles biedt aan deze zware last tijdelijk op zich te nemen terwijl Atlas de appels plukt. Maar als Atlas terugkeert, weigert die zijn straf weer te torsen. De slimme Heracles weet Atlas met een list zover te krijgen dat hij die toch weer op zich neemt...

Tot zover niets nieuws, zelfs de Wikipedia kan je dit eeuwenoude verhaal vertellen. Maar ja, Winterson weet er wel een beeldschone vorm aan te geven zeg. Ohhhh, je leest bewonderend en ademloos. Wat een vertelkracht! Vijf sterren vanwege puur genieten.

Erin Morgenstern - The Night Circus

Wat een lekker boek! Een tegelijkertijd vrolijkmakend, verwonderingwekkend, en broeierig donker verhaal. Knap hoor! De cover en het feit dat het boek in zwart op snee is uitgegeven dragen aan die mengeling van sferen goed bij.

Het verhaal
Het is 1886. 's Nachts verschijnt het ineens: het mysterieuze circus dat alleen 's nachts open is en waar je wonderbaarlijke avonturen kunt beleven. En na een paar dagen is het ook zomaar ineens weer verdwenen. Overal laat het de mensen versteld staan. Want het is ook niet zo maar een circus maar het product van een weddenschap tussen twee machtige magiërs. Met als inzet het leven van de beste student van elk van hen. De mensen die in het circus werken, worden maar heel langzaam ouder, dus het lijkt erop dat de weddenschap wel eens eeuwig kan gaan duren. Maar wat gebeurt er wanneer de twee studenten op elkaar verliefd en besluiten niet op leven en dood te willen strijden?

Bohumil Hrabal - Too loud a solitude

Ach mensen, wat een prachtig boekje! We lazen het met de boekgrrls als eerbetoon aan de in februari overleden Paula, wiens all time favoriete boek het was.
Originele titel: Příliš hlučná samota (1976). Ik las de Engelse vertaling omdat de Nederlandse vertaling niet te vinden was.

Het verhaal
Al meer dan dertig jaar houdt de hoofdpersoon zich bezig met het tot enorme balen samenpersen van oud papier (lees: afgedankte of verboden boeken). Dag in, dag uit werkt hij in een keldertje waar alleen de muizen hem gezelschap houden. En af en toe een leuk zigeunermeisje. Verstrooiing tijdens en na het werk vindt hij in de drank, maar vooral in de boeken. Elke dag redt hij er een stuk of wat van de ondergang in zijn pers. Het is dan ook een zeer belezen man. Zijn huis is een boekenmausoleum: zelfs zijn toilet en bed zijn helemaal door geredde boeken ingebouwd. Lol tijdens het werk heeft hij als hij thema-balen maakt: in elke baal van een bepaalde dag een boek van schrijver x, y of z aan de buitenkant. Maar dan doet de mechanisatie zijn intrede.

Het verhaal klinkt simpel, maar het is zo mooi geschreven! Ik geef een paar citaten om een indruk te geven...

(...) because when I start reading I'm somewhere completely different, I'm in the text, it's amazing, I have to admit I've been dreaming, dreaming in a land of great beauty, I've been in the very heart of truth.

(...) my briefcase is full of books and that very night I expect them to tell me things about myself I don't know.

(...) when I hear the books above me plotting their revenge, and I am so terrified by the prospect of having them flatten me and then crash through each floor al the way to the basement, like an elevator, that I prefer sleeping in my chair by the window.

(...) they just went on working, pulling covers off books and tossing the bristling, horrified pages on the conveyor belt with the utmost calm and indifference, with no feeling for what the book might mean, not thought that somebody had to write the book, somebody had to edit it, somebody had to design it, somebody had to set it, somebody had to proofread it, somebody had to make the corrections, somebody had to read the galley proofs, and somebody had to check the page proofs, print the book, and somebody had to bind the book, and somebody had to pack the books into boxes, and somebody had to do the accounts, and somebody had to decide that the book was unfit to read, and somebody had to order it pulped, and somebody had to put all the books in storage, and somebody had to load them onto the truck, and somebody had to drive the truck here, where workers wearing orange and baby-blue gloves tore out the books' innards and tossed them onto the conveyor belt, which silently, inexorably jerked the bristling pages off to the gigantic press to turn them into bales, which went on to the paper mill to become innocent, white, immaculately letter-free paper, which eventually would be made into other, new, books.

Dave Eggers - What is the what

Dave Eggers heeft in What is the what het verhaal van Valentino Achak Deng en zijn lotgenoten opgetekend, vluchtelingen uit Zuid-Soedan. Hoe zijn dorp door regeringstroepen een lesje werd geleerd voor hun opstandigheid, hoe daarbij het dorp grotendeels werd afgeslacht, hoe Achak te voet, als deel van de zgn. Lost Boys of Sudan door Soedan en Ethiopie zwerft en uiteindelijk in een Keniaans vluchtelingenkamp terecht komt. Jaren zit hij daar, tot er een reddende arm vanuit de States wordt uitgestoken: een flinke groep Lost Boys mag zich daar vestigen. Hoe Achak de spil van zijn gemeenschap wordt: bij problemen raadplegen ze hem. Hij is ook een graag geziene spreker: hij is het gezicht van de Lost Boys.

Eggers heeft ervoor gekozen Achak zijn verhaal te laten vertellen aan de mensen die hem in zijn Amerikaanse flat overvallen. Hierdoor word je als lezer steeds heen en weer geslingerd tussen de sterke overlever en de hulpeloos overgeleverde. Jammer. Want die twee zijn niet goed te verenigen in dezelfde persoon. Het haalt bovendien de vaart uit het verhaal. Maar dat de moord op Achaks vriendin min of meer tussen neus en lippen genoemd wordt, is onvergefelijk. Daarom: twee sterren.

Jeffrey Euginides - The marriage plot

The marriage plot is de meest recente roman van Jeffrey Eugenides. Eerder genoot ik van zijn Middlesex en The virgin suicides.

Dit maal speelt het verhaal, dat draait om drie hoofdpersonen, zich op een Amerikaanse universiteit af, begin jaren '80. Als eerste is daar Madeleine Hanna, een braaf meisje uit een rijke familie. Ze studeert Engels en wil graag haar afstudeerscriptie schrijven over 'the marriage plot', het soort verhaal waarin Jane Austen uitblonk en waarin het gaat om het verleiden van je (grote) liefde tot een huwelijk.
En dan zijn er de twee mannen in haar leven: de ingetogen middelbareschoolkameraad Mitch, die dolverliefd op haar is, maar die met lede ogen toeziet dat Madeleine zich verbindt aan de charismatische manisch-depressieve Leonard. Hierop 'vlucht' Mitch met een vriend op een wereldreis, die voor hem, student religiestudies, ook een reis is op zoek naar Grote Antwoorden. En goh, wat is het toch lastig als jonge man begin jaren '80: je hoeft maar te dénken aan een vrouw of je wordt al beschuldigd van seksisme, zoals in een hilarische scène die zich in Parijs afspeelt.
Ondertussen kampt Leonard, die aangenomen is als onderzoeksassistent op een prestigieus laboratorium, met toenemende onzekerheid als gevolg van zijn medicatie en besluit hij op eigen houtje te minderen zodat hij weer de briljante invallen kan krijgen van voordat hij gediagnostiseerd was.

Wat een prachtig boek heeft Eugenides weer weten te schrijven. En ook genoot ik van de beschrijvingen van het universitaire leven in de tijd dat ik daar zelf ook in rond liep :-) Ook hier weer jongeren die kampen met hun (seksuele) identiteit, een thema dat als een rode draad door zijn boeken loopt. En dat die identiteit niet zo eenvoudig te definiëren is. Fijn!

Sebastian Faulks - Birdsong

Birdsong is het eerste deel van een trilogie die de Britse schrijver Sebastian Faulks schreef. De trilogie speelt zich af in het Frankrijk van voor de Eerste Wereldoorlog tot laat in de jaren '80 van de vorige eeuw. In dit eerste deel leren we Stephen Wraysford kennen. De jonge, veelbelovende man moet de Britse textielhandel met die van Frankrijk verbinden. En dus wordt hij naar Amiens gestuurd. Hij woont in bij een textielfabrikant en zijn gezin, waar hij een hartstochtelijke verhouding krijgt met de vrouw des huizes. Ze vertrekken samen maar hun relatie houdt geen stand. Zes jaar later keert Stephen terug naar Frankrijk, als soldaat aan het front. De horror van de loopgravenoorlog verandert zijn leven voor altijd.

Prachtig, indringend, nietsverhullend. Bij de beschrijvingen van de relatie met Isabelle als ook die van de gruwelen van de oorlog wordt de lezer niet gespaard. Toch is het geen tranentrekker. Knap!

Lucretia Grindle - Villa Triste

Ik had ingetekend op Villa Triste van de Amerikaanse schrijfster Lucretia Grindle. Het werd aangeprezen als het ideale vakantieboek. Nu hangt dat er natuurlijk erg vanaf wat voor boeken je graag tijdens vakantie leest maar dat terzijde :-)

Het verhaal
Het verhaal speelt zich afwisselend af in het Florence van 1943-1945 en het najaar van 2006, waardoor de invloed van het verleden op het heden moet worden aangetoond.
Zomer 1943. De fascisten van Mussolini zijn verdreven, het wachten is op de geallieerden. Denkt men. Want met een uiterste krachtsinspanning weten de fascisten, geholpen door de Duitsers, Florence weer in te nemen. Twee zusjes, Caterina en Isabella Commaccio, staan compleet verschillend in het leven. Waar verpleegster Caterina zich het liefst afzijdig houdt en zich opmaakt voor haar aanstaande bruiloft, heeft Isabella zich bij het verzet aangesloten. Zij is fervent bergsporter en wil op onderduikers weg helpen komen door hen door de bergen heen te loodsen. Om door de barricades om de stad heen te komen, vraagt ze haar zusje te helpen. Zo raken ze verzeild in een voor iedereen levensgevaarlijke situatie.
Zestig jaar later moet inspecteur Pallioti (herhaaldelijk "de knapste politieman van Italië en zelfs Europa genoemd, wie zou die vertolken in een verfilming?) de moord op een toenmalige verzetsheld oplossen. Bij zijn onderzoek stuit hij op het dagboek van Caterina. En langzamerhand blijkt hoe de moord op deze Giovanni Trantemento een "logisch" gevolg is van de gebeurtenissen zoveel jaren eerder.

Al vond het eerste deel, waarin Caterina en Isabella geïntroduceerd worden wel erg lang (want o, o, wat ergerde ik me aan de domme-wichterigheid van Caterina, die vond ik weinig geloofwaardig neergezet!) en uitermate traag, naarmate het boek vordert wordt het tempo van het verhaal voldoende opgevoerd om aangehaakt te blijven. Het wordt nooit een pageturner, maar als lekker lui vakantieboek waarbij het niet erg is om wat weg te soezen in de zomerzon kan het prima dienst doen.

Stephan Enter - Grip

Ik weet niet wat jullie vinden, maar ik vind Grip dus niet om dóór te komen! Het eerste deel is een grote aaneenschakeling van hoogdravend gewauwel doorspekt met idiote analogieën, het tweede deel is aardig, dus ik dacht even: "het wordt nog wat". Helaas, het derde deel, waaraan ik vannacht begon, wauwelt er weer flink op los.
En natuurlijk grijpt Enter naar een soort cliffhangers aan het eind.

Terwijl het toch zo leuk had kunnen zijn om een boek over klimmers te lezen in de Pyreneeën.

Ik las daar trouwens ook Gerbrand Bakker: De omweg. Wat een pareltje!! Helemaal geweldig (zal ik straks meer over schrijven).

Waar Enter eindeloos versiert en nog meer bijzinnen nodig heeft om z'n punt te maken, doet Bakker aan stilistisch fileerwerk. Heel fijntjes en veel aan de verbeelding overlatend. Wat een verschil!

Ik houd klaarblijkelijk van soberheid :-)

Gerbrand Bakker - De omweg

Wat een pareltje, deze roman van Gerbrand Bakker. Prachtig 'kaal' geschreven, zo passend in de sfeer van het landschap waar het verhaal zich afspeelt: het Welshe platteland van begin van de winter. Bakker laat veel van de innerlijke belevingswereld van zijn hoofdpersoon aan de verbeelding over, terwijl hij tegelijkertijd een prachtig en behoorlijk gedetailleerd sfeerbeeld van haar omgeving weet op te roepen: knap.

Het verhaal
Een docente wordt ontslagen nadat ze een ongepaste relatie heeft gehad met een van haar studenten. Ze is daarop min of meer gevlucht, en heeft niets tegen haar man, noch tegen haar ouders gezegd.
Lukraak is ze naar Engeland overgestoken en heeft in Wales een afgelegen huis gehuurd, waar een oude mevrouw heeft gewoond die onlangs overleden is. In de tuin bevinden zich tien ganzen. Ze verovert langzaam het huis en de tuin en legt afhoudend toch wat noodzakelijke contacten in het dorp: met de bakker en de huisarts, waar ze naartoe gaat als ze door een das in haar voet is gebeten. En ondertussen verdwijnen één voor één de ganzen, waarschijnlijk vallen ze ten prooi aan een vos.
Dan verschijnt er op een dag een jonge man met een hond in haar tuin. Hij is bezig een nieuw langeafstandswandelpad uit te zetten. Bij gebrek aan logies in het dorp spendeert hij de nacht op de bank. En daarna blijft hij, flink de handen uit de mouwen stekend in de tuin.
Gaandeweg begrijp je als lezer dat er een reden achter het overspel en de vlucht van de vrouw zit. Een hele diepe reden. Onontkoombaar leidt dat tot een apotheose om u tegen te zeggen.

In één ruk uitgelezen. Prachtig, prachtig!

Paul Auster - Leviathan

Na mijn laatste teleurstellende leeservaring (Sunset Park) merkte ik dat ik niet echt afgeschrikt was om gewoon weer een Auster mee te nemen op vakantie. En het was weer een lekkertje! Het is al een 'ouwetje' (1992), misschien scheelt dat, houd ik gewoon meer van de ouwe Auster dan van zijn recente werk...

Het verhaal
Schrijver Peter Aaron heeft zojuist in een krantenberichtje gelezen dat een onbekende man zichzelf heeft opgeblazen. Direct realiseert hij zich dat dit zijn beste vriend Ben Sachs moet zijn en hij besluit dat het slechts een kwestie van tijd kan zijn tot de politie hem zal komen ondervragen. En dat hij die tijd moet gebruiken om het ware verhaal van Ben op te schrijven. Het ware verhaal, voor zover hij dat kent natuurlijk.
We gaan terug naar de jaren waarin Peter en Ben elkaar leren kennen, hoe ze bevriend raken, hoe ze allebei hun schrijverschap totaal anders beleven en ook hoe de vriendschap bekoelt nadat Peter kortstondig een affaire heeft met de vrouw van Ben. Hoe Ben verdwijnt en jarenlang dood wordt gewaand tot hij ineens op een nacht bij Peter op de stoep staat en vertelt wat er in de tussenliggende jaren gebeurd is. Hoe hij daarna weer verdwijnt tot het noodlottige ongeval een einde aan zijn leven maakt.
Zonder al te veel te verklappen hier kan ik niet veel meer vertellen.

Mooi geschreven! Het enige dat ik merkte dat ik miste, is dat typische Auster-sfeertje, waarin dubbele en driedubbele lagen in een boek, met impliciete verwijzingen naar andere boeken je ertoe dwingen bij de les te blijven zodat je de puzzeltjes kunt ontwarren. Als ik dit als eerste Auster zou hebben gelezen had ik waarschijnlijk nooit vermoed dat hij ook dat soort boeken kon schrijven, zoals ik nu niet vermoedde dat hij ook gewoon een goed verhaal neer kan zetten. Vier sterren!

Margaret Atwood - The Penelopiad

Uit de cassette de met drie deeltjes uit de Canongate Myths-serie: The Penelopiad, waarin het verhaal van de vrouw van Odysseus, Penelope, vanuit háár perspectief wordt verteld door Margaret Atwood.

Penelope trouwt jong met de held in wording. Als de Trojaanse oorlog uitbreekt, wordt Odysseus door zijn makkers meegetroond. Hij blijft twintig jaar weg: na tien jaar weet hij door de list met het houten paard Troje op de knieën te dwingen, daarna kost het hem nog eens tien jaar om de weg naar huis terug te vinden. Onderweg moet hij het gevecht aan gaan met monsters, slaapt hij met godinnen etc etc. Als hij eindelijk terugkomt op Ithaka, treft hij wel honderd jonge mannen aan in zijn paleis, die allemaal de hand van Penelope willen. Penelope houdt hen, trouwe vrouw die ze is, met listen op een afstandje. Odysseus richt een vreselijke slachtpartij onder hen aan, een slachtpartij waarbij ook twaalf van de dienaressen van Penelope aan hun eind komen. Tot zover is het verhaal bekend.

Penelope heeft het allemaal heel anders beleefd en dát beschrijft Atwood: zij moest met hand en tand vechten tegen de aantrekkingskracht die haar nicht Helena op mannen had, ook op de hare... Odysseus laat zich maar al te gewillig meeslepen de oorlog in. En zijn terugreis duurt door slemppartijen en orgieën zo bizar lang. Ondertussen moet Penelope zich jammer genoeg de vrijers van het lijf houden. Daar zet ze haar twaalf trouwe, jonge, mooie dienaressen voor in: zij zijn haar ogen en oren in het paleis en ach, als ze daarvoor hun lichamen aan de vrijers moeten geven, dan is dat jammer maar helaas; het alternatief is Odysseus' oude voedster inschakelen, die Penelope voor geen meter vertrouwt. Penelope moet doen alsof ze Odysseus niet herkent als hij terug keert, zodat hij zijn slachtpartij kan uitvoeren. Maar waarom hij toch die dienaressen af maakt? Ze handelden toch in haar opdracht? Ze kan dat niet voorkomen want ze is door de voedster in haar kamer opgesloten!

Tussen de hoofdstukken in waarin Penelope vanuit het dodenrijk haar verhaal doet, zijn gedichten/gezangen opgenomen, gedeclameerd/gezongen door de dienaressen. Zodat je ook vanuit hun perspectief het verhaal te weten komt.

Al met al een bijzondere ervaring, deze Penelopiad. En toch was ik niet helemaal voldaan. Een schrijfster van de klasse van Atwood had er nog iets veel eigeners van kunnen maken. Niet alleen het perspectief van Penelope kunnen nemen om zo het verhaal te kunnen vertellen, maar ze had er ook een geheel eigen draai aan kunnen geven. Dan had het op de een of andere manier beter in de lijn van de myths-serie gepast.

Harold Pinter - Betrayal

Met twee goede vriendinnen ben ik eind mei naar Sheffield geweest om daar te genieten van Betrayal, en dan met name van John Simm, die daarin de hoofdrol speelde. Van tevoren had ik me totaal niet voorbereid: ik ging om hem te zien, en om een paar dagen in goed gezelschap door te brengen. Ik had dus eigenlijk geen flauw benul van welk toneelstuk we zouden gaan zien. Harold Pinter kende ik natuurlijk wel, van de middelbare school, maar verder?

Het toneelstuk verhaalt in omgekeerde chronologie van een overspelige relatie tussen Emma en Jerry. Emma, de vrouw van de beste vriend van Jerry, Robert. Beginnend een paar jaar nadat de relatie beëindigd is, en eindigend met de start van de affaire.

Wat een verrassing, die avond! Een prachtig toneelstuk, en natuurlijk heel goed geacteerd door John Simm. Een toneelstuk over verraad. Verraad tussen vrienden, binnen relaties, driehoeksverraad.

Heel blij was ik dan ook toen ik de geschreven tekst van het toneelstuk kocht en nog een keer het toneelstuk beleefde, terwijl ik tegelijkertijd de dubbele verraden des te beter ervoer. Prachtig.

In de eerste uitvoering van het toneelstuk, in 1978, zo staat voorin, speelde Michael Gambon, jawel, de man die later Perkamentus speelde in de Harry Potter-verfilmingen de rol van Jerry... Er staat ons dus nog heel wat moois te wachten met John Simm ;-)

Karen Armstrong - A short history of myth

Ik kocht onlangs een cassette met daarin drie deeltjes van de Canongate myths-serie. Het eerste deeltje daarin is een inleiding op de serie, waarin Karen Armstrong een min of meer wetenschappelijke verhandeling houdt over de geschiedenis, de ontwikkeling en de functie van mythes. Mythes daterend uit de prehistorie tot recente mythes. Mythes die dienen om de onbegrijpbare wereld begrijpelijk te maken, om contact tussen het goddelijke en het alledaagse te leggen, om de overgang van kind naar volwassene te begeleiden.
Het was wel even werken voor Elsje! Ik hoop dat het me zal helpen om de rest van de serie een beetje in perspectief te plaatsen, dan is het werken in ieder geval niet voor niets geweest :-)

Doeschka Meijsing - De kat achterna / Tijger, tijger! / Utopia

In deze verzamelaar drie novelles van de begin dit jaar overleden Doeschka Meijsing: De kat achterna, Tijger, tijger! en Utopia. De eerste bleek ik ooit al eens te hebben gelezen, de andere twee waren nieuw voor me.

De kat achterna (1977) is een verhaal over een vrouw die terugkeert naar Nederland na een mislukte relatie met een Canadees. Totaal ontworteld is ze. Dan komt ze bij de tramhalte Eefje tegen, die haar kindertijd getekend heeft. Eerst als concurrent, daarna als hartsvriendin. Tot Eefje ineens het contact verbrak. Wat kan er toch gebeurd zijn? Waar heeft de ik-persoon dat aan verdiend? Al die jaren later worstelt ze er nog steeds mee.

In Tijger, tijger! (1980) heeft de hoofdpersoon een baantje aangenomen waarbij ze orde moet scheppen in de paperassen van (de familie van) een oude dame. Een baantje dat ze heeft aangenomen in een soort hang naar onafhankelijkheid van haar vriendin, de professor, die een aantal maanden naar Berlijn gaat om te doceren. Een snikhete zomer lang zit de hoofdpersoon op de zolder van de oude dame weg te dromen. De "butler" vermoedt dat ze erop uit is om zich in het testament van de oude dame te laten opnemen en gedraagt zich daarom als een soort waakhond. Of vallen er familiegeheimen te beschermen?

In Utopia werkt de ik-persoon aan het samenstellen van een woordenboek. Samen met haar collega Thomas werkt ze al vijf jaar lang aan de letter U, en ik het specifiek aan het woord Utopia. Stapels fiches schuiven ze heen en weer, het werk schiet nooit echt op. Op een dag kondigt Thomas aan dat hij een droomreis wil gaan maken.

Een mooie verzamelbundel van een goede schrijfster. Maar geen schrijfster waar ik heel erg warm voor kan lopen, vrees ik. Het is allemaal zo... zwaar, moeizaam, plakkerig warm. Daar had ik bij Over de liefde ook al zo'n last van.

Dimitri Verhulst - Monoloog van iemand die het gewoon werd tegen zichzelf te praten

Een hoertje in het Senegalese Dakar schrikt zich een ongeluk als op een ochtend haar klant dood blijkt te zijn. De klant waarover ze zich, toen hij niet lekker werd, zo lief ontfermd had. De klant die een beroemd Vlaams wielrenner blijkt te zijn geweest. De klant met wie ze, gezien het feit dat ze geen "gezondheidskaart" heeft, niet mee mocht naar zijn viersterrenhotel en die ze dus meenam naar haar schamel onderkomen. Al snel wordt zij verdacht; want dat de hamburger die Jens gegeten had de boosdoener was, dat kon natuurlijk internationaal niet verkocht worden. Het feit dat ze zijn portemonnee leeghaalde helpt daarbij niet...

Het boekje is vanuit haar perspectief geschreven. Met de bekende snijdende humor van Verhulst. Genieten!

Kate Atkinson - Behind the scenes at the museum

Bij het opruimen van de auto vond ik onder de bijrijdersstoel het boek terug dat ik van haar leende, waar ik direct in de auto al in begonnen was, en het netjes opgeruimd had toen we uitstapten. En het vervolgens totaal vergeten was. Foei!

Gelukkig verzuurt wat in het vat zit niet.

Het verhaal
Ruby Lennox vertelt haar levensverhaal, vanaf de dag van haar conceptie. Of eigenlijk vertelt ze het verhaal van haar familie, door steeds in "tussendoortjes" uitstapjes naar het verleden te maken: ze gaat terug tot haar overgrootmoeder, de ongelukkige Alice, die jong stierf. Haar kinderen worden door de hardvochtige stiefmoeder met harde hand opgevoed. Elke generatie weer zijn de vrouwen ongelukkig met wat het lot hen toebedeelt: overgrootmoeder Alice, grootmoeder Nell, moeder Bunty.

En toch is Behind the scenes at the museum geen treurig boek, in tegendeel! Met de nodige humor weet Atkinson van alle treurigheid een aangename roman te maken. Wat ingewikkelder dan de Jackson Brodie-serie, je moet je hoofd er goed bijhouden om te zien hoe alles in elkaar grijpt, maar zeker een aanrader!

Kate Atkinson - Started early, took my dog

"Started early, took my dog" is het vierde deel in de Jackson Brodie-serie. En weer slaagt Kate Atkinson erin een goed opgebouwd en origineel boek af te leveren.

Jackson is naar Leeds gekomen om onderzoek te doen voor een client. Blijkt er ineens iemand rond te lopen die hem steeds net een stapje voor is. Iemand die potverdorie zíjn naam gebruikt!
Parallel hieraan lezen we het verhaal van Tracy. Vroeger werkte zij bij de politie, maar sinds haar 'pensionering' is ze hoofd beveiliging van een warenhuis. Op een dag ziet zij op een van de monitoren een oude bekende en besluit in te grijpen.
Het derde verhaal is het verhaal van Tilly, een oudere actrice die in een soap speelt. Zij is dementerend en dus regelmatig de kluts volkomen kwijt.

Erg fijn leesvoer dit!

Ernest van der Kwast - Mama Tandoori

Ernest van der Kwast beschrijft in Mama Tandoori het leven met zijn Indiase moeder en Nederlandse vader. Een moeder die dol is op aanbiedingen, die niets weg kan gooien, die altijd een deegroller bij zich heeft om haar woorden letterlijk kracht bij te zetten, die met minstens twintig koffers reist. Een excentrieke moeder, op z'n zachtst gezegd. En ook de Indiase familieleden van zijn moeder zijn bijzondere types, zo ontdekt Ernest bij een bezoek aan India.

Mama Tandoori deed me een beetje denken aan Twee vorstinnen en een vorst van RJ Peskens, waarin ook een jonge schrijver zijn moeder, de buitensporige dingen die ze deed en de relatie tussen zijn ouders met liefde en zonder de schaamte die hij als jongen zeker wel voelde beschrijft. Omdat RJ Peskens veel ouder was, en zijn ouders bovendien beiden overleden waren, zit daar (in mijn herinnering, ik las het meer dan twintig jaar geleden) meer compassie in. Van der Kwast maakt het meer een komedie, soms slapstick-achtig.

Al met al een prima boek over een buitengewone jeugd, ik snap dat het min of meer verplicht leesvoer is voor mijn middelbare school-spruiten.

Liz Jensen - The ninth life of Louis Drax

Eerder las ik van Jensen de spannende dystopische roman The Rapture. Nu leende ik, weer van haar, The ninth life of Louis Drax.

Het verhaal
Het boek speelt zich af in Zuid-Frankrijk. Hoofdpersoon is de negenjarige Louis Drax. Het is een jochie dat al sinds zijn jeugd het ene ongeluk na het andere heeft gehad. Tot hij op een noodlottige dag tijdens een familie-uitje in een ravijn valt en in coma raakt. Maar was het wel een ongeluk?
Hij wordt opgenomen in een kliniek voor coma-patienten, waar de behandelend arts, Dr. Dannachet, tot hem door probeert te dringen. Of probeert Louis tot Dr. Dannachet door te dringen?

Origineel uitgewerkt, dit boek, want je leest steeds hoofdstukken vanuit het perspectief van Louis en dan weer vanuit het perspectief van Dr. Dannachet. De clou zag ik al van verre aankomen maar dat hinderde me absoluut niet. Lekker leesvoer!

Lindsay Faye - De goden van Gotham

Het verhaal
New York, 1845. De jonge stad is een fractie van de huidige omvang, maar heeft al een aantal flinke problemen.
Aan het begin van het boek raakt de hoofdpersoon, Timothy Wilde, verminkt door een brand die een groot deel van de wijk waar hij woont en werkt in de as legt: weg zijn zijn huis en bron van inkomsten! En tot overmaat van ramp raakt hij ook zijn grote liefde kwijt, want zeg nou eerlijk, kun je van een domineesdochter verwachten dat zij haar hart zal geven aan een verminkte?
Als zijn broer Valentine, die aan alles verslaafd is dat er maar in omloop is (drank, allerlei soorten drugs, seks), voor hen beiden een baantje ritselt bij de zojuist opgerichte politiemacht, grijpt Timothy die kans met frisse tegenzin aan. New York is in zijn ogen helemaal niet klaar voor een politiemacht.
Het doel van het installeren van een politiemacht is het voorkomen van criminaliteit, niet zozeer het oplossen van begane misdaden. Maar dan wordt er in de wijk van Timothy het lijk gevonden van een jongetje, een kindprostitueetje, en kruist een ander kindprostitueetje, gedrenkt in bloed, zijn pad. Dat is het begin van de jacht op een seriemoordenaar. Een seriemoordenaar die het voorzien heeft op kindprostiuees. En zich afficheert als de God van Gotham (de wijk waar het verhaal zich afspeelt). Timothy ontpopt zich tot de eerste Amerikaanse rechercheur, een rol die hem op het lijf geschreven blijkt.
Terwijl Timothy de onderwereld van New York op de korrel neemt, nemen de anti-Ierse sentimenten die in de stad sluimeren, gevaarlijke vormen aan. Wat als de seriemoordenaar een religieuze fanaticus zou blijken te zijn? Dat zou hetzelfde effect hebben als een vonk bij een vat buskruit...

Wat vond ik ervan?
Het is een boek waar veel in zit. Een lekker vlot geschreven en spannend verhaal, gebaseerd op overduidelijk goed onderzochte historische gegevens. Daarnaast zit er de nodige maatschappijkritiek op zowel de maatschappij van toen maar ook op die van nu in: de situatie rond de Ierse immigranten deed me denken aan hoe er heden ten dage over moslims gedacht wordt. Zonder politiek correct te worden laat Faye vooral zien wat de consequenties zijn van de xenofobie die sommige New Yorkers in hun greep houdt. En hoe gemakkelijk populisme om zich heen grijpt. Ze doet dat op een slimme manier: door elk hoofdstuk te beginnen met een citaat uit liederen, een krant, een boek waarin het Ierse/katholieke gevaar beschreven wordt, en waarin de Ierse bevolkingsgroep consequent de "Paapse horde" genoemd wordt. Je ziet dat de inwoners van New York jarenlang steeds voor ogen wordt gehouden dat katholicisme iets vreselijks is: natuurlijk ga je het dan geloven. Ook gebruikt ze het slim in het verhaal, door de rechtlijnige Timothy, voor wie rechtvaardigheid een way of life is, en die dan ook verbaasd en verontwaardigd reageert als dat voor anderen (bijvoorbeeld zijn broer) niet zo blijkt te werken.

Overigens is het boek mede uitstekend vertaald door Maaike Bijnsdorp en Lucie Schaap. Een knap staaltje werk want de onderwereldfiguren spreken een raar taaltje, Flash. Slim gevonden van de vertaalsters om daar het Nederlandse equivalente 'boeventaal' voor te gebruiken: vertaald met behulp van twee historische woordenboeken over dat taaltje. En erg prettig dat ze achterin het boek een verklarende woordenlijst hebben opgenomen (anders kun je lang raden naar wat 'nifteren' betekent :-) )

Van mij krijgt dit lekkere boek vier sterren.

Aravind Adiga - The white tiger

Wat een prettige roman. Eerst denk je dat het een lollig geheel wordt, maar allengs wordt het verhaal serieuzer, zonder dat het zijn lichtvoetige vertelwijze verliest.

Het verhaal is geschreven in de vorm van brieven die een Indiase "entrepreneur" een paar opeenvolgende nachten aan de Chinese premier schrijft. Hij heeft namelijk vernomen dat de premier India zal gaan bezoeken en dat hij echte Indiase "entrepreneurs" wil ontmoeten. Voila. In de brieven vertelt de White Tiger, zoals de brievenschrijver zichzelf noemt, hoe hij zo ondernemend geworden is. Een eerst humoristisch vertelsel over hoe hij in zijn jeugd op het Indiase platteland als een van de weinige jongens uitblinkt op school (vandaar de bijnaam White Tiger, waarmee aangegeven wordt dat dat een zeldzaamheid was), tot er een bruiloft betaald moet worden en hij gedwongen wordt te gaan werken voor een van de grootgrondbezitters in het gebied. Hij verkast met diens zoon als chauffeur naar de grote stad. Tot aan het eind van de eerste brief de aap uit de mouw komt: de White Tiger heeft zijn werkgever de keel doorgesneden. Hoe hij tot die daad gekomen is, wordt duidelijk in de brieven die hij in de nachten erna schrijft.

Omdat ik het boekje geleend heb, heb ik geen ezelsoortjes gemaakt. Geen quotes dus, helaas.

Nicci French - De verborgen glimlach

Het is dat de Nicci French-boeken zo snel lezen en ik lui op de bank lag, te lui om naar boven te lopen om iets anders te pakken, want wat is dit een waardeloos boek zeg. Soms zijn de French-boeken retespannend, maar ik kon eerlijk gezegd in De verborgen glimlach geen enkele spanning ontdekken...

Het verhaal
Miranda betrapt haar kersverse vriendje bij het rondsnuffelen tussen haar spullen en trapt hem de deur uit. Waarop het vriendje wraak neemt door eerst haar zusje af te pakken, dan haar huis en dan haar beste vriendin. En iedereen denkt natuurlijk dat Miranda het aan zichzelf te danken heeft en belachelijk achterdochtig is.

Niet lezen dus, zonde van je tijd.

Lawrence Hill - The book of negroes

Waar Tony, uit The sense of an ending van Julian Barnes zich heel duidelijk afvraagt of zijn herinneringen wel echt zijn, is daar geen sprake van bij Meena, de hoofdpersoon uit The book of negroes van Lawrence Hill. Zij schrijft als oude vrouw een 'getuigenis' van haar leven.

De roman start halverwege de 18e eeuw, in een West-Afrikaans dorpje. Meena wordt als klein meisje door slavenhandelaren geroofd uit het dorpje waarin ze is geboren, nadat ze getuige is geweest van de afslachting van een flink aantal van haar dorpsgenoten. Maandenlang worden zij en een paar andere overlevenden meegevoerd, om vervolgens per schip naar Amerika te worden gevaren. Daar aangekomen wordt Meena verkocht aan een plantagehouder. Jaren later, nadat ze uit de gratie is geraakt bij de plantageeigenaar door haar eigenzinnigheid en het feit dat ze een kind heeft gekregen van een andere slaaf zonder de toestemming van de baas, wordt ze verder verkocht. Ze komt in New York terecht, waar ze weet te ontsnappen. Vanuit New York vervolgt haar reis zich naar Nova Scotia, waar een nieuwe kolonie wordt gesticht, vervolgens naar Africa waar ze probeert haar roots terug te vinden. Haar leven eindigt in London, waar tegenstanders in het debat over slavenhandel in haar de mogelijkheid zien om hun gelijk te halen.

Ik vond dit geen goed boek. Het begin is veel te Amerikaans, preutsigheid alom. Vreselijk. Daarna wordt dat iets beter. Maar dan begint de ene onwaarschijnlijkheid op de andere gestapeld te worden om maar het hele slavenverhaal aan deze ene persoon te kunnen koppelen. Steeds weer is het geluk aan Meena's zijde: hoewel op het slavenschip de vrouwen en meisjes aan de lopende band verkracht worden, wordt zij als ze één keer nee zegt met rust gelaten. Hoewel ze een aantal keer ziek is, knapt zij steeds op. Hoewel er branden woeden, opstanden uitbreken, etc etc, overleeft zij steeds. En zelfs als ze haar man en haar kinderen kwijt raakt, weet Hill daar nog een soortement van Happy Ending van te maken. Het hele boek door is Meena degene die slim is, razendsnel een nieuwe taal leert, gevolgd wordt door blank en zwart.

Nee, niet mijn boek: twee sterren, omdat ik het wel uitlas.

Julian Barnes - The sense of an ending

Een prachtig boekje, deze prijswinnende novelle van Julian Barnes.

De oude Tony kijkt terug op zijn leven, en dan met name op het vriendenclubje van de middelbare school dat hij had. Een clubje met van die jongens die graag met citaten strooien uit boeken die ze maar half gelezen hebben en lang niet altijd doorgronden. Het evenwicht in het groepje wordt verstoord als er een nieuwe jongen op school komt, die écht slim blijkt te zijn. Hij sluit zich aan bij het vriendenclubje, waar iedereen zijn best doet om indruk op deze Adrian te maken. Zo ook het vriendinnetje van Tony, Veronica. En als Veronica en Adrian vervolgens een relatie krijgen, schrijft Tony hen een akelige brief: einde vriendschap.

Jaren later ontvangt Tony een brief van een notaris, dat hij het dagboek van de inmiddels al lang overleden Adrian heeft geërfd. Het dagboek blijkt in het bezit van Veronica. Het vreemde is dat hij het dagboek niet van Adrian zelf, of van Veronica, maar van de moeder van Veronica erft. Nieuwsgierig naar de inhoud van het dagboek, neemt Tony contact op met Veronica. Ze ontmoeten elkaar een aantal malen, ontmoetingen die voor Tony intrigerend en verwarrend zijn.

Zijn herinneringen echt? Of geef je je eigen draai aan je verleden?

Een paar quotes:
"Have you noticed how, when you talk to someone like a solicitor, after a while you stop sounding like yourself and end up sounding like them?"

"It strikes me that this may be one of the differences between youth and age: when we are young, we invent different futures for ourselves; when we are old, we invent different pasts for others."

"What we called realism turned out to be a way of avoiding things rather than facing them."

"At some level, she blames me for the divorce. As in: since it was all her mother's doing, it was obviously all her father's fault."

"So when this strange thing happened - when these new memories suddenly came upon me - it was as if, for that moment, time had been places in reverse. As if, for that moment, the river ran upstream."

David Grossman - Het zigzagkind

Dit boek kreeg ik van mijn oud-collega Marieke, met veel lieve woorden voorin. Alleen al daarom had ik veel zin het te lezen.

Het verhaal
Amnon (Nono) krijgt vlak voor zijn 13e verjaardag een reis cadeau van zijn vader, een uitgerangeerde rechercheur en diens vriendin Gaby: hij wordt op de trein gezet naar zijn akelige oom. De reis begint al goed als er een politieman en een crimineel zijn coupé binnen komen, de crimineel de politieman hypnotiseert, ze van kleren laat wisselen en de crimineel daarna als politieman gekleed ontsnapt. De met stomheid geslagen Nono snapt pas dat het een toneelstukje is geweest als hij de brief van zijn vader en Gaby ziet die de crimineel heeft achtergelaten. Daarin vertellen ze dat Nono niet naar zijn oom hoeft, maar dat er in de trein steeds mensen zitten die hem een deel van de reis zullen vermaken. Als eerste komt Nono de zonderlinge oude man Felix tegen. En met die ontmoeting begint een doldwaas avontuur dat Nono dwars door Israel heen voert, met de politie op zijn hielen.

Inderdaad: een heerlijk boek, voor zowel jong als oud (ik schat in dat kinderen vanaf een jaar of 10, 11 de meeste subtiliteiten wel door hebben)

Haruki Murakami - Hear the wind sing

My self-challenge to read everything published by Haruki Murakami is almost at an end. All his work published in Dutch has passed before my eyes so now I am condemned to read things published in English only. Gnoe, my dear friend, kindly bestowed upon me two tiny booklets: Hear the wind sing and Pinball, 1973. Both are rumoured to be found of insufficient quality to be published. By their author, mind you... So I kind of felt a bit erhm... criminal reading the first of the two.

Hear the wind sing is the first of the Rat-stories (Pinball, 1973, A wild sheep chase and Dance dance dance are the other Rat-stories). During a two-week period in August 1970, the protagonist regularly meets his friend The Rat in the bar where they hang out together. The protagonist finds a girl lying unconsciously on the bathroom floor. She turns out to work in a record store. In the meantime, the Rat reads all kinds of classics. Both men start writing...

You can really see that Murakami has been experimenting, trying to find a form of writing that suits him, while writing Hear the wind sing. Elements like difficult and lost loves, food, music and writing are present. No shapely ears find the pages yet, nor paranormal events. But still it is easy to recognize that Hear the wind sing is a Murakami-novel.

Tom Lanoye - Heldere hemel

Tom Lanoye schreef dit jaar het boekenweekgeschenk. En het is een leuk boekje geworden. Het start met het moment waarop Andrej boven het Poolse luchtruim zijn MiG-23 verlaat met de schietstoel omdat hij bang is neer te storten. Maar nee, de kist vliegt op eigen kracht verder over Europa. Het is zomer 1989, de koude oorlog is nog niet afgelopen.

Terwijl de koers van het vliegtuig vanuit Brussel, hoofdstad van de NAVO, angstig gevolgd wordt, wordt in een dorpje vlak bij Kortrijk Vera wakker gebeld door haar man. Hij biecht op dat hij een buitenechtelijke relatie heeft en bij haar weg zal gaan. Woest bestelt Vera de slotenmaker. Als alle sloten vervangen zijn en de bel gaat, denkt Vera dat het haar man is. Of haar volwassen zoon, die zo half thuis woont en zijn eigen goddelijke gang gaat. Wie schetst haar verbazing als het de minnares van haar man blijkt te zijn.

Handig ook dat op de cover de naam van de schrijver fonetisch is weergegeven. Weet ik eindelijk ook dat je niet Laanoojuh zegt, maar Laanwaa :-)

Terry Pratchett - Making money

Moist von Lipwig, de bad guy gone good uit Going Postal, mag in dit Discworld-deeltje de bank van Ankh-Morpork uit het slop gaan halen. Een bank die geregeerd wordt door de nogal akelige familie Lavish. En waar een hondje de directeur is. Bovendien wordt er van Moist verwacht dat hij de Munt, waar grote verliezen geleden worden (het maken van de munten kost meer dan de munten waard zijn), weer winstgevend maakt. Ga er maar aan staan. En dat doet Moist.

Minder leuk dan Going Postal maar zeker weer een leuke, dit deel van de Discworld-serie!

Chad Harbach - The art of fielding

Een van de leden van mijn leesgroep drukte me dit boek in handen, met de woorden: "ik weet zeker dat jij hier van zult genieten." En ja, dat was zo. Want The art of fielding is een heerlijk boek. Het deed me hier en daar wel denken aan John Irving: ook een schrijver die zijn verhalen vaak situeert op een afgelegen college ergens in het noorden van Amerika, en sport als verbindingsmiddel opvoert.

Het verhaal
Henry Skrimshander wordt aan het begin van de roman tijdens een baseballwedstrijd gescout door de college-speler Mike Schwartz. Die regelt voor hem een beurs zodat Henry de droom van zijn leven kan gaan vervullen: college-baseball. De eerste jaren op college zijn voor Henry behoorlijk eenzaam. Hij leeft alleen voor zijn sport: hij traint zich suf en heeft hoegenaamd geen sociaal leven. Al dit harde werken heeft wel resultaat: in het voorlaatste collegejaar wordt er druk gespeculeerd welke profclub hem zal gaan contracteren. Maar dan maakt Henry een werpfout en verliest zijn zelfvertrouwen...

Gelukkig beperkt Harbach zich niet tot het verhaal over Henry. Ook zijn ontdekker, teamcaptain en trainer Mike, verslaafd aan pijnstillers, zijn kamergenoot Owen, openlijk homosexueel, en de directeur van de school, Guert en diens dochter Pella, die sinds de dood van de vrouw van Guert uit elkaar zijn gegroeid, spelen belangrijke bijrollen.

Het eind van de roman is behoorlijk absurd en deed denken aan The secret history van Donna Tartt. Niet dat er een moord wordt gepleegd, maar wel een donker en griezelig "avontuur". Ik lees hier en daar op internet dat lezers dat deel over de top vonden. Ik vond het passend: het "avontuur" versterkt de band tussen de verschillende personages.

Hella S. Haasse - Zwanen schieten

De boekgrrls lezen deze maand Heren van de thee, maar ik had me voorgenomen een voor mij nog onbekende van Hella S. Haasse te lezen. Rondsnuffelend in de boekenwinkel koos ik uiteindelijk voor Zwanen schieten, een boekje waarin Haasse een deel van haar familiegeschiedenis beschrijft.

Aanleiding vormen de beelden van een eenzame boogschutter en een dode zwaan die Haasse vanuit de trein ziet. Haar grootmoeders, ouders en de naar Australie geemigreerde broer spelen allemaal een belangrijke rol in dit zeer persoonlijke boekje vol herinneringen. En steeds is er die connectie met zwanen.

Erg mooi weer.

Elif Shafak - Het luizenpaleis

In het begin nogal verwarrende maar allengs mooier wordende roman over de bewoners van een appartementen-complex in Istanbul. Het appartementencomplex verkeert in slechte staat, het stinkt er nogal. Dat komt doordat de buurtbewoners de tuinmuur als vuilnisstortplaats gebruiken en het vuilnis kennelijk slecht wordt opgehaald.

We maken kennis met de smetvrezende Tijen Spic en Span en haar dochtertje Su, de steeds high zijnde student Sidar en zijn enorme hond Gaba, de dameskapperstweeling Cemal en Celal, de grootvader Hadji die op zijn drie kleinkinderen past, de formidabele en ook nog zwangere Meryem met haar angstige zoontje Muhammet, de familie Atesmizacoglu waarvan de moeder pleinvrees heeft, de Russische Nadya die steeds dezelfde slechte soap kijkt omdat de stem van een van de hoofdrolspeelsters die van de vermoedelijke minnares van haar man met nogal losse handjes is, de dronkenlap van een ik-persoon die leraar is en onlangs is gescheiden, De Ultramarijne Minnares die lekkere hapjes kokend op de man die haar onderhoudt wacht, de oude dame die Tante Madame genoemd wordt.

De stank wordt steeds erger en de kakkerlakken komen inmiddels in alle appartementen. De ik-persoon besluit er wat aan te doen en schildert middenin de nacht op de tuinmuur een boodschap die de inleiding is tot een reeks gebeurtenissen waardoor de levens van de verschillende bewoners door elkaar gaan lopen.

De bewoners worstelen allemaal op hun eigen manier met de dood of met de angst ervoor. Angst waarbij geloof en bijgeloof een rol spelen.

In het begin had ik moeite om bij al die verhalen te blijven, waarvan me de rode draad niet duidelijk was. Pas op 3/4 van het boek merkte ik nieuwsgierigheid naar hoe het verder zou gaan, toen de levens van de verschillende personages elkaar gingen raken. Dat vond ikzelf wel wat laat...

Vragen
Waarom die inleiding en uitleiding over waarheid en leugen? Als een soort waarschuwing dat je je niet moet laten meeslepen en denken dat dit allemaal echt gebeurd is?
Waarom dat verhaal over die Russische dementerende dame voor wie het Zuurtjespaleis gebouwd werd? Alleen maar om aan te tonen dat er wel degelijk een heiligengraf onder ligt?
Waarom de titel in het Nederlands luizenpaleis, terwijl er nauwelijks luizen in voorkomen. In het Engels heet het vlooienpaleis, wat helemaal vreemd is, want er komen echt NUL vlooien in voor. Beter was het Het Kakkerlakkenpaleis genoemd!

Kate Atkinson - When will there be good news?

Deze derde Jackson Brodie brengt weer veel goeds. Brodie is toevallig weer eens in het Noorden. Alhoewel, toevallig? Hoe dan ook, doordat hij in de verkeerde trein stapt, is hij een van de zwaar gewonden in een treincrash. Hij wordt gered door een jong meisje, Reggie. Omdat in zijn buurt de portemonnee gevonden is van een moordenaar die na dertig jaar vrijgelaten is uit de gevangenis, en Jackson zelf zijn geheugen kwijt is, gaat iedereen ervan uit dat hij de moordenaar in kwestie is. Maar Reggie heeft een ansichtkaart van Marlee, zijn dochter, in Jacksons jaszak gevonden en weet dus dat hij iemand anders is. Zijzelf is, zo gaat dat in dit soort boeken, het kindermeisje van de enige overlevende van de moordpartij van 30 jaar geleden. En als moeder en kind dan ook nog verdwijnen, roept Reggie de hulp in van Jackson.

Wat zijn de boeken van Atkinson toch lekker leesvoer! Weer: vier sterren!

Paulo Coelho - Aleph

Met een mengeling van irritatie, nieuwsgierigheid en bewondering las ik Aleph van Paulo Coelho. Irritatie omdat waar Coelho voor 'staat' zo zweverig Christelijk is, daar kan ik nooit zoveel mee. Bovendien is hij erg van zichzelf overtuigd: ik ben een groots schrijver en dus verdien ik bewonderd te worden. Irritatie ook omdat het hele boek een sfeer van ikke-ikke-ikke-en-de-rest-kan-stikken uitademt. Nieuwsgierigheid omdat Coelho in dit boek een hele interessante reis maakt dwars door Siberie, hij interessante mensen ontmoet en bewondering omdat hij dus wel gewoon lekker schrijven kan.

Aleph staat voor een punt waarop je de energie die daar is kunt gebruiken om een soort van parallelle werelden te betreden, die je naar je vorige levens leiden. Zodat je daar kunt herbeleven dat wat je nu vast doet zitten. Zodat je nu kunt goedmaken wat je in je vorige levens fout hebt gedaan.

Zoals hetgeen hij een jong meisje aandeed toen hij in een van zijn vorige levens bij de Spaanse Inquisitie aangesloten was. Het meisje in in het huidige leven de succesvolle maar getroebleerde Turkse violiste Hilal, die in Moskou bij hem in de trein stapt. Door samen met haar in de Aleph te gaan staan/liggen, hoopt de ik-persoon goed te maken wat hij haar al die eeuwen geleden heeft aangedaan. Zij weet evenwel niet waar ze aan beginnen.

In de mengeling van emoties, zoals ik hierboven schreef, overheerste toch wel de irritatie. Daarom kan ik Aleph helaas niet meer dan twee sterren toekennen. Helaas, want ik kreeg het boek van een hele fijne oud-collega en dan hoop je toch altijd dat je laaiend enthousiast kan zijn als je het uit hebt.

Ellis Avery - The teahouse fire

De tweede helft van de 19e eeuw is een periode waarin Japan grote veranderingen doormaakt en daarvan doet Avery op deze bijzondere manier verslag. Mooi beschreven, tot in detail, waardoor het tempo van de roman laag ligt. Lekker laag, want te traag wordt het nooit. Genieten!

Het is 1865. Een weesje van 9 jaar, Aurelia, reist vanuit de States met haar oom die missionaris is naar Japan, dat toen nog grotendeels van de buitenwereld afgesloten was. Haar oom komt vrijwel direct na aankomst om het leven bij een brand, waaraan Aurelia ontsnapt. Ze zoekt een slaapplekje in een theehuis en wordt opgenomen in het gezin van de theefamilie. Eerst denken ze daar dat Aurelia een geestelijk gehandicapt meisje is: ze spreekt vrijwel geen woord Japans, ziet er raar uit en is raar gekleed. Urako, zoals ze genoemd wordt, fungeert als een soort klein zusje en later als gezelschapsdame voor de dochter des huizes, Yukako. In de 20 jaar dat ze bij hen in huis woont, verJapanst ze: ze leert Japans spreken, de Japanse gebruiken en omgangsvormen te hanteren, Japanse hofmakerij en vooral ook de Japanse theeceremonie.

Pius Alibek - Op drift

Ik had me opgeworpen om voor "Op drift" van Pius Alibek een recensie te schrijven door de tekst van de blurb, die meldt:
"Een kindertijd in het Irak van de jaren vijftig die lijkt op een oosters sprookje. (...) Tijdens een studiereis in Londen wordt hij verliefd op een Catalaans meisje (...) Maar het zijn de wonderen en de verschrikkingen van de woestijn die hij tijdens zijn militaire diensttijd leer kennen, die hem werkelijk maken tot de man die hij is."
"Een verrassend succes in Catalonië, waar Op drift wekenlang op nummer 1 van de bestsellerlijsten stond." "Een onwaarschijnlijk, maar waargebeurd verhaal waar de vitaliteit en levenslust van afspatten."

Een levenslustig boek waarin een waargebeurd oosters sprookje en Catalonië elkaar ontmoeten, dat vormde voor mij een absolute aanbeveling!

Het verhaal
De ik-persoon wordt in 1955 in het noorden van Irak geboren. Hij is een Aramees, een christen. Als Pius nog erg klein is, moet zijn familie hun huis en haard verlaten. Ze vestigen zich in het zuiden van het land. Daar gaat Pius naar een seminarie-school. Het is een jochie dat sterk gedreven wordt door zijn geloof, tot de pubertijd haar intrede doet. Maar ja, in een streng gelovig land is er voor een puber niet veel te halen. Pius geeft zijn aspiraties om priester te worden op en gaat in plaats daarvan Engels studeren. Tijdens een studiereis naar Londen kan hij zich eindelijk uitleven als hij een leuke en vrijgevochten Catalaanse ontmoet. Als Pius terug keert naar Irak, moet hij het leger in. Waar soldaten die geen lid zijn van de islamitische Ba'athpartij van Saddam Hoessein op de akeligste plaatsen worden neergezet. Net als hij afzwaait en eindelijk naar Spanje zal gaan, breekt de oorlog met Iran uit.

Werden mijn hoge verwachtingen bewaarheid? Helaas niet. Ik vond "Op drift" best leesbaar, ondanks de vrij simpele taal die Alibek bezigt, daar niet van hoor, maar zou hier nooit een bestseller in hebben gezien. Zeker in het begin hangt het boek als los zand aan elkaar. Herinnering zus volgt herinnering zo op, zonder duidelijke rode draad of reden waarom sommige personen zo uitgebreid aan bod komen. En besteedt Alibek wel erg veel woorden aan het toelichten van de politieke situatie van Irak, vliegt hij heen en weer tussen het hier en nu en het daar en toen. Later in het boek, eigenlijk vanaf het moment dat de hoofdpersoon in Londen gaat studeren, wordt het geheel samenhangender. Maar dan ben je dus al wel 180 pagina's onderweg...

Ergo: drie sterren.

Angie Sage - Sirene (Septimus Heap V)

In tegenstelling tot veel andere series blijft Septimus Heap origineel. Ik heb dus weer genoten van de avonturen van Septimus en zijn vrienden. Dit keer raken ze verzeild op een eiland waar een Sirene de scepter zwaait. En zie maar eens onder haar Roep uit te komen...

Willem Nijholt - Met bonzend hart - Brieven aan Hella S. Haasse

In dit boek zijn de brieven gebundeld die Willem Nijholt van zomer 2004 tot het voorjaar van 2011 aan Hella Haasse schreef. Zijn jeugd in Indonesië, de helse periode in het Jappenkamp, de tijd dat het gezin na de oorlog in Nederland komt, zijn auditie bij de toneelschool, verhalen van zijn actieve toneelleven en (het is immers een oude man) gemopper over gezondheid en dat alles vroegah beter was: het hele palet komt langs.

Nijholt is een prima verhalenverteller. Hij schrijft soepeltjes de ene herinnering na de andere op. En ook in zijn zeurpraatjes blijft hij mooie zinnen weven. Ik vond het verrassend te merken dat Nijholt, die ik altijd in de hoek 'vileine nicht' had geplaatst, ook heel teder kan schrijven over bijvoorbeeld zijn moeder.

De enige over wie je als lezer eigenlijk vrijwel niets te weten komt, is de partner van Nijholt: van hem komt eigenlijk alleen de naam met enige regelmaat voorbij. Maar wat voor mens dat is, kom je niet te weten. En, niet onbelangrijk, over Hella Haasse, want de brieven gaan vooral over Nijholt zelf en vrijwel niet over Hella...

Een fijn boek.

Riikka Pulkkinen - Echt waar

Een prachtige roman, dit Echt waar van de Finse schrijfster Riikka Pulkkinnen!

Elsa heeft aan het begin van het boek te horen gekregen dat ze opgegeven is. Ze wil thuis gaan sterven. Daar wordt ze de laatste maanden van haar leven verzorgd door haar man Martti, haar dochter Eleonoora en haar kleindochters Anna en Maria.
Elsa wil graag genieten van de laatste keren dat ze dingen doen kan: ze wil graag nog een keer zwemmen in het meertje bij het vakantiehuisje, wil nog een keer dronken worden en meer van dat soort dingen. Als Anna zich met haar grootmoeder opdoft voor een laatste keer picknicken, vinden ze een jurk van het kindermeisje van Elsa en Martti van vroeger. Elsa onthult dat deze Eeva lange tijd een verhouding had met Martti. Anna begint te fantaseren over wat zich in het jonge gezin van toen heeft afgespeeld.

Door het vertellen van het het stervensverhaal van Elsa, steeds vanuit een van de hoofdpersonen, en, parallel daaraan, het verhaal van Eeva veertig jaar eerder, schrijft Pulkkiinen een heel tedere en niet-oordelende roman over menselijke verhoudingen. Wat ik ook erg knap vind is dat de schrijfster zich niet heeft laten verleiden om het eind van het verhaal af te raffelen. Dat had bij een mindere schrijfster zo maar gekund. Een zeer verdiende vier sterren!

Philip Roth - Nemesis

Nemesis is een prachtig boekje van Roth uit 2010 over thema's als geloof, ongeluk en de schuldgevoel, dat mijns inziens terecht de Man Booker Prize 2011 gewonnen heeft (al weet ik niet wat de concurrentie was :-) )

Polio, oftewel kinderverlamming. Een ziekte waar ik vroeger tegen ingeënt werd, maar die verder erg ver van mijn bed stond. Dat je er dood aan kon gaan, wist ik als kind niet. En dat het verschrikkelijk besmettelijk was evenmin. Het leek mij als kind zoiets als de bof, lastig maar overkomelijk. Na het lezen van Nemesis weet ik beter. Roth begint met een paar gegevens, waardoor de ernst van de situatie gelijk staat als een huis: in 1916 was er een uitbraak van polio waarbij in het noord-oosten van de States meer dan 27.000 mensen ziek werden, en 6.000 stierven. Het vaccin waarmee wij allen zijn ingeent kwam in halverwege de jaren '50 van de vorige eeuw beschikbaar.

Het verhaal
Eugene (Bucky) Cantor is nadat zijn moeder in het kraambed is gestorven opgevoed door zijn grootouders. Zijn grootmoeder is een liefhebbende vrouw, zijn grootvader heeft een Echte Man van hem gemaakt: een man die zijn verantwoordelijkheden kent en die de plichten die daarbij horen zonder mokken vervult.
Het is zomer 1944 en Bucky is inmiddels 23 jaar oud. Terwijl in Europa D-day geweest is en de beste vrienden van Bucky aan het front vechten, is hij aangesteld om als speelplaatsleerkracht de kinderen van de Joodse wijk Weequahic (Newark) met sport en spel de zomer door te krijgen. Bucky had zo graag meegevochten in Europa maar is afgekeurd vanwege zijn slechte ogen. Hierover voelt Bucky zich schuldig, hij is immers als gymleraar lichamelijk meer dan in staat om te vechten?
In de zinderende hitte van de zomerse stad breekt polio uit en grijpt uitzonderlijk hard om zich heen onder de kinderen in de Joodse wijk. Dit maakt dat Bucky zich ook hier schuldig over voelt: hij heeft zijn kinderen niet kunnen beschermen, hij heeft zijn plicht verzaakt.
Alles wat er gebeurt slaat ook een deuk in Bucky's geloof: welke God slaat nu zijn volgelingen op deze vreselijke manier? En als we toch bezig zijn, welke God ontneemt een kind zijn moeder in het kraambed?
Teleurgesteld en ook bang gaat hij in op het aanbod van de leiding van het zomerkamp in de bergen, waar zijn vriendin werkt. Zal de in- en infatsoenlijke Bucky daar aan de polio en aan het allesoverweldigende schuldgevoel kunnen ontsnappen?

Het verhaal is geschreven vanuit het perspectief van een van de kinderen die in Newark bij Bucky op de speelplaats kwam in deze zomer, al weet je dat pas later (p. 108 in mijn editie) en lijkt het in het begin meer of er een alwetende verteller aan het woord is. Hij ontmoet Bucky 30 jaar na deze rampzalige zomer en tekent diens hartverscheurende verhaal op dat die hem in hun wekelijkse ontmoetingen vertelt. Juist doordat Roth heeft gekozen voor het perspectief van een betrokkene maar niet de 'ik'-vorm, heeft het verhaal een mooie, warme afstandelijkheid. Mooi ook dat in het eerste deel van het boek Bucky consequent als Mr. Cantor wordt aangeduid; hij wordt pas in het laatste deel, als beide mannen met elkaar bij een kop koffie zijn levensgeschiedenis bespreken, bij zijn koosnaam 'Bucky' genoemd.

"Why was the genuine tenderness of a loving grandmother any less satisfying than the tenderness of a mother? It shouldn't have been, and yet secretly he felt that it was - and secretly felt ashamed for harboring such a thought"

"Mostly Bucky considered himself a gender blank - as in a cartridge that is blank - an abashing self-assessment for a boy who'd come of age in an era of national suffering and strife when men were meant to be undaunted defenders of home and country."

"His conception of God was of an omnipotent being who was a union not of three persons in one Godhead, as in Christianity, but of two - a sick fuck and an evil genius." (een wrekende God dus eigenlijk, oftewel een Nemesis)

Haruki Murakami - Slaap

Even though the Dutch edition of The elephant vanishes does not contain "Sleep", Gnoe and I decided to include this because, as there is no such thing as coincidence, that particular story has been published on its own just a few months back. In a great edition, with wonderful illustrations by the German artist Kat Menschik.

The opening sentence instantly shows what this particular story will be about: "Ik heb al zeventien dagen niet geslapen" (In English something like: "I have not slept for seventeen days"). The protagonist of this story, a young married woman with a small son, suddenly seems incapable of falling asleep. The first night she wakes up because of a shadow in the bedroom. An old man, pouring water over her feet. Paralysed by fear she waits until he disappears, to notice that her feet aren't in the least bit wet.
Even stranger is the fact that she doesn't even get tired. She doesn't want anybody to know, they might just take her to a doctor! So when she and her husband go to bed at night, she waits until he falls asleep and then goes into the living room to read. Anna Karenina and other Russian classics. Drinking cognac, nibbling chocolate, two things her husband (a dentist) does not approve of. During the day she swims, performs her household-duties, and reads some more...

Great story!

Jennifer Egan - A visit from the goon squad

Wat een geweldig slim geconstrueerd boek, vol interessante personages, met een interessant thema: de vergankelijkheid van roem. Elk hoofdstuk is vanuit het perspectief van een ander personage geschreven. Die elk een eigen stijl hebben meegekregen. En bovendien zijn de door hen aangeraakte verhalen niet chronologisch geordend. Je moet als lezer dus zelf puzzelen: vanuit wiens perspectief is dit hoofdstuk geschreven, wanneer speelt het zich af. En al lezende begin je de samenhang tussen alles te ontdekken. Geweldig!

Sasha is een kleptomane, die als een soort personal assistant werkt voor een platenbaas, Bennie. Bennie heeft het vak ooit geleerd van Lou, in de tijd dat Bennie nog met zijn maten Scotty, Alice, Rhea en Jocelyn rondhangt, die samen de kern vormden van een punkbandje 'The flaming dildos'. Egan laat elk van hen, evenals van een aantal personen om hen heen aan het woord en zo kom je achter hun verleden, hun heden en hun toekomst. Hoe je vanuit de goot op kunt klimmen en hoe hard je daar weer in terug kunt vallen. Prachtig verhaal over (en later van) een PR-agente van de sterren, die uiteindelijk de PR-agente van uitgerangeerde dictators wordt.

Enige minpuntje is dat de delen die zich in de min of meer nabije toekomst (over 15 jaar) afspelen aan de ene kant een maatschappij schetsen die radicaal veranderd is en aan de andere kant deels al ingehaald is door de tijd, in dat ruime jaar tussen publicatie van de roman en het moment waarop ik het las. Schrijven over de toekomst, zeker als je het zo concreet maakt als Egan, blijkt maar weer eens eigenlijk te moeilijk en een linke business. Daarom "slechts" vier sterren.

Haruki Murakami - De olifant verdwijnt

Although I read The elephant vanishes in Dutch (De olifant verdwijnt), my review will be in English. This is because Gnoe and I wanted to review the book together. Somehow, we haven't managed to do so so far, we always seem to have too much to chat about :-)

The second bakery attack/De tweede broodjesroof
A great start to the Dutch version of "The elephant vanishes": "de tweede broodjesroof", a story about a newly wed couple that mysteriously wakes up in the middle of the night, starving. Of course they find nothing in their fridge but a few cans of beer, and while they drink their beer, the husband tells his wife about an remarkably similar hunger attack when he was young. On that occasion, he and his friend robbed a bakery to satisfy their hunger... or rather, they planned to rob a bakery. The baker told them they could take all the bread they wanted, if only they listened to a record of overtures by Wagner. The wife thinks that their present state is caused by the failure to rob the bakery in the past, and so, she deduces, they must rob another bakery to make amends. However, when they set out to do so, the only bakery they find is a McDonald's restaurant...
A true Murakami-story, in which food and love are in some way connected. The antagonist accepts without hesitation all the really strange things that happen to him. For instance, the fact that his wife happens to own a Remmington-rifle and the right type of ammo, does not seem to alarm him. Nor does the fact that she owns black ski-masks. How well does one know one's spouse, especially if you have been married only for a short period of time?

TV People/TV People
Yet another great story! This one tells the story of a man, married for four years (in Maruakami's stories the number of years that the antagonists have been married is always mentioned and of importance). On sundays, he usually does nothing but feel awful. On a particular sunday however, while his wife is out with friends, and he is lying on the couch, suddenly three small persons walk in the door, carrying a tv. They install the tv and switch it on: it shows only a white screen. When his wife comes home, later that evening, she doesn't seem to notice anything out of the ordinary. The next day, the TV-People walk around his office, carrying yet another tv. Nobody seems to notice them. And after work, at home, the TV-people return whereas his wife doesn't.
Strange story, very Murakami-like. The disappearance of one's wife is a theme he has used before (Wind-up bird chronicles) and the TV-people reminded me of the Little People from 1q84...

The dancing dwarf/De dansende dwerg
In Murakami's world, the boundary between dream and reality is paper-thin...
The third story in the Dutch translation of The elephant vanishes is called "The dancing dwarf". A man dreams about a dwarf, dancing his socks off. The dwarf predicts that this is not just a dream, they will be meeting out in the woods, where the dwarf lives. And so will the man. The dwarf promises that the girl working at the same factory as the man that nobody ever impresses, will be impressed by him, through his dancing. The only thing he has to do is lend his body to the dwarf. And keep his mouth firmly shut throughout the whole dance. If he utters even a single sound, his body will become the dwarf's. Luckily, the man has been warned by one of his ancient colleagues. But even though he gets to keep his own body, the way in which he has danced has alarmed the authorities and he has to go live out in the woods. Just like the dwarf predicted...
Funny detail in the story the factory both the man and the girl he wants to impress work in: the factory produces elephants. Or rather, the factory dilutes elephants to save the species from becoming extinct. The production of an elephant has been described in a very funny, yet somehow convincing way.

Barn burning/Schuurtjes in brand steken
The fourth story, "Barn burning", was my least favorite story. A young man meets a young girl, who studies pantomime. When her father dies, she uses the inheritance to travel to the north of Africa. When she comes back, she takes a man with her, a rather mysterious man that seems rich but where his money comes from nobody knows "Hij lijkt Fitzgeralds Great Gatsby wel, dacht ik: de raadselachtige rijke jonge man van wie niemand precies weet wat hij doet." (sorry about the Dutch quote! In English it will probably be something like: He seems like Fitzgerald's Great Gatsby, I thought: a mysterious rich young man about whom noboday exactly knows what he does). The man confesses to the protagonist to burning barns every now and then: bizarrely enough to 'om de moraliteit in stand te houden'. More or less like Dexter needs his kills, this man needs to burn down barns. He tells that he has already targeted his next barn, not far from the house our protagonist lives. This induces a feverish search by our protagonist: running through the neighbourhood every morning to check out the five potential targets. However, although the mystery-man assures him that the barn he targeted burned, no barns in the immediate vicinity has burned down. On the other hand, the pantomime-girl disappears...
Why is this my least favorite story? I have no idea. It feels dark, humourless, whereas the rest of the stories have some kind of light feeling to them. I think that must be it.

The elephant vanishes/De olifant verdwijnt
The fifth story however, the Elephant vanishes, I enjoyed reading very much. When the local zoo closes, all the animals are sold off to other zoos. All but an elderly elephant. He is housed in an old gym, with his elderly keeper. One day, however, both the elephant and his keeper have mysteriously disappeared... The whole town is in an uproar: with such a dangerous animal on the loose, the children are being kept indoors. When a few days later, the elephant still hasn't been found, life return to normal for the town's inhabitants. Except for the protagonist of the story, who even loses a prospective girlfriend worrying.
Again a disappearance and it's impact on the lives of ordinary people, one of Murakami's regular themes.

The wind-up bird and tuesday's women/Opwindvogels en dinsdagse vrouwen
The final story in the Dutch edition of The elephant vanishes is "The wind-up bird and tuesday's women", that forms the basis of The wind-up bird chronicle". I am very glad Murakami has used this particular story to write one of his biggest novels. My second Murakami, which I will reread in April. Looking forward to that already!