Michel Faber - The fire gospel

In de Canongate myth serie wordt steeds een mythe genomen waarbij een vooraanstaand schrijver van nu daar een roman omheen bouwt. Mijn kennismaking met deze serie was zo succesvol dat ik gelijk de rest van de serie op mijn verlanglijstje heb gezet.

In The fire gospel neemt Michel Faber de kruisiging van Jezus ter hand.

Als museummedewerker Theo Griepenkerl zijn vertaling van een aantal papyrusrollen publiceert, het ooggetuigenverslag van Malchus (ik gebruik de Engelse naam van de discipel van Jezus wiens oor er door Simon Petrus werd afgehakt) van de kruisiging van Jezus. Dit ooggetuigenverslag zou betrouwbaarder zijn dan dat van de vier evangelisten (Mattheus, Johannes, Lucas en Marcus) omdat die evangeliën pas veel later geschreven zijn. De hele christelijke wereld staat op z'n kop als uit het verslag blijkt dat Jezus helemaal niet zo'n wonderbaarlijke dood stierf en dat ook de wederopstanding niet plaats heeft gevonden. En Theo, als boodschapper van dat schokkende nieuws, wordt een gemakkelijke prooi voor (religieuze) fanaten.

Meeslepend geschreven!

Annie Proulx - Postcards

Deze roman draait om de familie Blood, een boerenfamilie uit het Noord-Oosten van de VS (Vermont). Het boek start in 1944, wanneer de oudste zoon zich na een ongeluk (?) waarbij hij zijn vriendin Billie om het leven brengt, genoodzaakt ziet te vluchten. De overblijvende familieleden snappen er niks van en zijn vooral heel erg boos op Loyal: hoe moeten ze in godsnaam het toch al zo armlastige boerenbedrijf runnen met een man minder?
Loyal zwerft in de 45 jaar erna heel de States door en houdt contact met het thuisfront door ansichtkaarten te sturen. Steeds dezelfde ansichtkaart trouwens (aan het begin van het boek heeft hij een hilarische ontmoeting waaraan hij die kaarten over houdt). Doordat hij nog steeds bang is wat er met hem gebeurt als hij gevonden wordt, laat hij op de kaarten nooit een adres achter. Loyal is na het overlijden van Billie doodsbang om met vrouwen alleen te zijn, en dus mijdt hij hun gezelschap als de pest.
Steeds als we een hoofdstuk met Loyal meegereisd hebben, lezen we daarna weer hoe het de achterblijvers vergaat. De vader met zijn explosieve karakter, de moeder die na de dood van haar man eindelijk het leven kan gaan lijden dat ze zo graag gewild heeft, de eenarmige broer die voor niks deugt en stinkend rijk wordt in Miami, het jongste zusje dat droomt van een leven met een liefhebbende man en zich als een kandidaat in een datingshow avant la lettre door een krant laat koppelen.

Prachtig boek! In het begin vond ik het wat moeilijk lezen, ik had moeite met de spreektaal die Proulx gebruikt. Maar daar wen je toch redelijk snel aan. Proulx zet de verschillende personages zeker en overtuigend neer en weet ze een passende omgeving te schetsen, zonder dat dat gemaakt overkomt. En hoewel ik me nog steeds afvraag wat hij nou met Billie gedaan heeft, heb ik een grote sympathie voor Loyal opgevat.

Maarten 't Hart - De nakomer

Het verhaal
De nakomer vertelt het leven van Simon Minderhout, het nakomertje van een huwelijk tussen de Groningse Jacob en de weduwe Neletta. Simon groeit op in Drenthe, waar zijn onorthodoxe vader door gelukkig toeval (een uitbraak van de Spaanse griep heeft alle beschikbare kandidaten om zeep geholpen) gemeentesecretaris is. Hij heeft een heerlijk vrije jeugd en beleeft vele avonturen met zijn hondje Prins.
In het tweede deel van de roman studeert Simon farmacie en filosofie en neemt daarna de apotheek van zijn oom over in Maassluis. Zijn studie filosofie komt in het slop doordat hij zijn scriptie, tegen de zin van zijn hoogleraar, over het antisemitisme in de Duitse wijsbegeerte schrijft.
Simon integreert niet echt met de lokale bevolking. Als de oorlog uitbreekt, ontstaat er in Maassluis al snel een georganiseerde vorm van verzet tegen de Duitsers. Simon wordt daar, tot zijn verdriet, niet voor gevraagd. Toch raakt hij betrokken als een verzetsmeisje bij hem medicijnen komt bietsen voor een van haar kameraden. Simon wordt tot over z'n oren verliefd op deze Hillegonda en volgt haar om erachter te komen waar zij woont. Dat wordt door de leden van de verzetsgroep niet op prijs gesteld en Simon blaast de aftocht nadat hij in elkaar is gerost.
In het laatste deel van het boek speelt zich veertig jaar na de oorlog af. Simon is een oude man met de nodige gezondheidsproblemen. Als hij in de krant leest dat hij verantwoordelijk zou zijn voor het verraad van de verzetsgroep van Hillegonda, is hij compleet in de war. Zijn vriend Aaron vindt dat ze, omdat de media alleen maar bezig lijkt de boel op te hitsen, zelf uit moeten zoeken wat er gebeurd is. En zo ontmoet Simon Hillegonda opnieuw. Zal ze geloven dat hij niets met het verraad te maken heeft gehad?

Maarten 't Hart heeft met de nakomer weer een mooi verhaal afgeleverd. En toch voelt het een beetje... onbevredigend. Het lage tempo, de natuurlijk weer erg uitgesponnen theologische discussies, en vooral ook het laatste deel waarin voor mij de plot tot een nogal kunstmatig eind gebracht werd, die maakten dat ik hier en daar wel het gevoel had een zeer gedateerd boek te (hebben ge)lezen. Daarom: drie sterren.

Margaret Atwood - Boven Water

Het verhaal
De ik-persoon gaat samen met haar vriend Joe en hun vrienden David en Anna naar de streek waar haar vader woonde. Ze heeft namelijk een brief gekregen dat die spoorloos verdwenen is. Haar vader had ervoor gekozen na de dood van zijn vrouw de bewoonde wereld zo goed als de rug toe te keren en zich terug te trekken op een onbewoond eilandje in Quebec. En nu is hij dus verdwenen.

Eenmaal aangekomen op het eilandje heeft de ik-persoon het idee dat haar vader zich voor hen verstopt en hen begluurt. Er gaat voor haar een sterke dreiging uit van het huisje en het eiland. Ze is dan ook nogal overvallen door het voorstel van David om het verblijf op het eiland dat twee dagen duren zou te verlengen tot een week. Maar toch zegt ze daar geen nee tegen.

Zo op elkaar aangewezen ontstaan er al snel spanningen tussen de vrienden. Hierin spelen verwachtingen rondom relaties, anticonceptie, abortus en man/vrouw-verhoudingen een belangrijke rol. De spanningen worden nog eens extra aangewakkerd door de herinneringen die bij de ik-persoon naar boven komen. Dit alles leidt tot een explosief einde.

Zowel gedateerd als natuurlijk altijd actueel, deze thema's. En Atwood heeft zoals altijd het vermogen om dit alles zo ongelofelijk invoelbaar op te schrijven. Alleen hebben de hoofdpersonen allemaal zoveel haar, daar zou je nu niet meer mee wegkomen hoor ;-)

Originele titel: Surfacing (1972)

Adriaan van Dis - Familieziek

In Familieziek bekijk je een vader door de ogen van een kleine jongen. Het is 1953, de jongen en zijn familie wonen sinds hun repatriëring uit Indië in de Noord-Hollandse duinen. Het huishouden is eigenlijk in twee kampen verdeeld: de moeder en haar drie grote dochters en de vader (Meneer Java) en de kleine jongen. Meneer Java besteedt zijn dagen aan het schrijven van brieven aan mensen die hem of de rest van de wereld onrecht hebben aangedaan. En aan het onderwijzen van zijn zoon over het leven in de Oost. Of aan het kopen van spullen die het gezin nodig heeft, noch betalen kan (schoenen vooral, of een televisietoestel). De moeder en haar dochters (uit haar eerste huwelijk) proberen de boel in de klauwen te houden door Meneer Java uit te lachen, of zijn aankopen te retourneren.

Ontroerend, hartverscheurend, maar wat mij betreft net iets teveel met het oog op deze effecten geschreven. Daarom geen vier, maar drie sterren.

Rick Riordan - Percy Jackson en de Olympiers - De strijd om het Labyrint

Deel 4 alweer van deze jeugdserie. En zo langzamerhand begint het verhaal voor mij zijn magie wel wat te verliezen. Waar ik genoot van deel 1, wordt dat bij elk deel iets minder. Er zit te weinig ontwikkeling in de hoofdpersonen. Wat wel leuk blijft is dat al die personages uit de Griekse mythologie op een eigentijdse manier langskomen.

Nathan Englander - The Ministry of Special Cases

How true is anything that only one man believes?

Buenos Aires, 1976. In het eerste deel van het boek wist Joods-Argentijnse Kaddish Poznan, hoerenzoon, de schande van de afkomst van mede-hoerenkinderen uit: op het afgescheiden deel van de Joodse begraafplaats beitelt hij tegen betaling de namen van de voorouders van inmiddels gesettelde joden uit.
Zijn zoon Pato is daar zeer tegen gekant. De jonge student kijkt erg neer op de levenswijze van zijn vader. Ook zijn vrouw Lillian is in Kaddish teleurgesteld: trouwde ze zeer tegen de wens van haar ouders met deze veelbelovende hemelbestormer, nu sluipt hij als een dief door de nacht naar de begraafplaats om daar zijn schandelijke werk te verrichten. Zijzelf werkt voor een verzekeringsfirma, of eigenlijk runt ze daar de tent, want de baas heeft het te druk met gewichtig te doen tegenover hun klanten, de (nouveau) riche van Argentinië.

In het tweede deel, na de coup van Videla en zijn maten, zijn Kaddish en Lillian zeer bevreesd voor de arrestaties die ongetwijfeld zullen volgen; ze hebben eerder de nachtmerrie van een militair regime doorleefd. Maar Pato heeft dat niet en gaat ervan uit dat de rede hem en zijn vrienden zal beschermen. Dan worden Pato en zijn vrienden opgepakt. Zomaar, na een feestje. De vrienden worden vrijgelaten maar Pato, die zijn ID-kaart niet op zak had, moet door Kaddish worden opgehaald van het politiebureau. Als ze thuiskomen, komt er een aantal mannen in lange jassen hun huis doorzoeken. Ze nemen Pato mee en wat verdachte boeken. Kaddish is compleet overvallen door deze gebeurtenis en laat de mannen ongestoord hun gang haan. Pato verdwijnt in het luchtledige. Lillian en Kaddish zetten - op de manier waarop Lillian het wil doen: open en bloot - alles op alles om erachter te komen wat er met hun zoon gebeurd is, maar de autoriteiten die ze bezoeken ontkennen de arrestatie en de mensen om hen heen zijn zo angstig dat die zich niet voor de zaak van Pato durven in te zetten. Hoe langer Pato weg is, hoe onwerkelijker het lijkt dat hij ooit bestaan heeft. Huiveringwekkende taferelen. Zo probeert Kaddish een generaal uit het klantenbestand van de firma waar Lillian werkt, de waarheid over hun zoon te ontlokken, maar:

The general was holding his stomach as Kaddish threatened him, his eyes welling up. He was afraid he might fall from his chair. The general watched the tough little man leave with his tough little wife, and he laughed and laughed and laughed.

In het derde deel van het boek probeert Kaddish op zijn manier achter de waarheid te komen. De manier die Lillian verafschuwt, de manier van het criminele hoerencircuit waarin Kaddish geboren werd. Dit brengt zaken aan het licht die een breuk tussen beide echtelieden betekent. En zo blijft elk van hen moederziel alleen achter.

Het eerste deel is zeer humoristisch beschreven. De scharrelaar Kaddish, de nachtelijke tochten naar de begraafplaats, de contacten die Kaddish met een van zijn klanten heeft vooral ook. Deze plastisch chirurg, Mazursky heeft ook zijn afkomst door Kaddish laten wegbeitelen, maar weigert vervolgens te betalen. Hij zegt dat hij schulden heeft. Vervolgens biedt hij aan om de neus van Kaddish (een enorme Joodse gok) te veranderen in een prachtig Zuid-Amerikaans neusje. Kaddish pingelt er een nieuwe neus voor zijn vrouw en zoon bij (die laatste weigert trouwens). De ingrepen lukken (uiteindelijk) prachtig, maar door hun nieuwe uiterlijk gelooft niemand meer dat Pato hun zoon is. Waarop Lillian verzucht: "Murder," Lillian said, her old nose gone, Pato missing from the mirror. "To change a face it is murder."
Hoe verder je in het boek komt, hoe meer de humor door de horror van het leven onder een repressief bewind wordt vervangen. Maar echt weg is de humor nooit. En dat maakt dat je door kunt lezen, ondanks de gruwelen die aan het licht komen. Wat een indrukwekkende roman!

Kate Atkinson - Case histories

Op aanraden van een van de leden van mijn IRL leesgroep ben ik begonnen aan de Jackson Brodie-reeks van Kate Atkinson. Jackson Brodie is een oud-politieman, die privé-detective geworden is. Case Histories is het eerste deel in die reeks.

Het verhaal
Case Histories begint met de beschrijving van een drietal zaken: een vermiste peuter (1970), de brute moord op een jonge vrouw (1994) en een jonge moeder met een postnatale depressie die met een bijl het hoofd van haar man inslaat (1979).

Dan gaan we naar 2004. De excentrieke zussen van de vermiste peuter hebben tussen de spullen van hun zojuist overleden vader de knuffel van hun zusje gevonden. Zij vragen Jackson uit te zoeken of hun tirannieke vader iets met de verdwijning te maken zou kunnen hebben gehad. De vader van de vermoorde jonge vrouw zoekt al jaren geobsedeerd naar wie toch zijn dochter om het leven kan hebben gebracht. Omdat hij zelf niet verder (meer) komt, roept hij de hulp van Jackson Brodie in. En de zus van de depressieve jonge moeder vraagt hem haar nichtje te zoeken.

Naast de zoektochten van Brodie in elk van deze drie zaken krijgen we ook nog allerlei andere verhaallijntjes mee, waarvan pas later altijd duidelijk wordt wat die met de boel te maken hebben. Ontroerend is ook de verhaallijn over Jackson Brodie zelf, waarin uitgelegd wordt hoe hij ertoe gekomen is om speurder te willen worden.

Het geheel is lekker ingewikkeld zonder al te overdreven gemaakt te lijken. Atkinson weet bovendien de gebeurtenissen rondom de verschillende personages op een elegante manier te verweven tot één samenhangend geheel.

Zeer positief ben ik over deze voor mij nieuwe schrijfster. Ik verheug me nu al op deel 2, One good turn.

Joost de Vries - Clausewitz

Voor mijn IRL-leesgroep kozen we Clausewitz van Joost de Vries, ondanks de uitermate onaantrekkelijke omslagillustratie, vanwege de fantastische openingszin:
Mijn promotieonderzoek was nog maar een paar maanden oud, toen ik op een rommelmarktje in Zuid-Frankrijk op een klein boekje stuitte en het ogenblikkelijk besloot te plagiëren.

Zo'n zin smaakt naar meer!

Het verhaal
Tim Modderman, de ik-persoon, zal zijn proefschrift schrijven over de al dertig jaar geleden in het niets opgegane auteur Ferdynand LeFebvre. Destijds was FF (zoals de schrijver zichzelf noemde) een gevierde maar zeker niet onomstreden schrijver.
Tims proefschrift zal opgehangen zijn aan een nog niet eerder gepubliceerde briefwisseling tussen zijn vader en de verdwenen auteur. Dat leek hem wel een makkelijk onderwerp. Vol goede moed begint hij met zijn onderzoek, maar al snel dobbert hij doelloos rond: hoe moet je dat in hemelsnaam doen, een proefschrift schrijven? Zoals dat gaat - als de nood het hoogst is, is de redding nabij - op dat moment komt hij bovengenoemd boekje tegen. In no time heeft Tim dat vertaald en dus kan hij nu rustigjes aan naar het einde van zijn contracttijd toeleven. Denkt hij.
Ondertussen is hij enorm geïntrigeerd geraakt in de persoon FF en wil hij het mysterie dat om diens verdwijning hangt ophelderen. Die wens wordt versterkt als hij via zijn vriend Joost de Vries (!) de opdracht krijgt om een boekje over het mysterie FF te schrijven. Tim bezoekt het internaat waar FF in de jaren '20 van de vorige eeuw zijn jeugd doorbracht, spreekt met bevriende schrijvers, wetenschappers en politici en komt via een van hen zelfs een recent geschoten foto op het spoor waar FF op te zien zou zijn... Of heeft die hele FF helemaal nooit bestaan?
Er gebeurt nog veel meer in het boek, maar dat is meer in de zijlijn. Zo speelt de broer van Tim, de populaire politicus Bint Modderman een rolletje, met name krijgen we door hem meer zicht op de jeugd van de gebroeders Modderman. Met Joost de Vries heeft Tim hele discussies over politiek, en dan met name over de 'war on terror'. Het zich eigenlijk niet willen committeren aan zijn vriendin Judith (en dan zichzelf ineens ook nog vreemd gaand zien: hoe makkelijk blijkt dat wel niet te gaan!).

Positief
Voor een debuutroman is het absoluut heel goed. Zo beheerst de Vries verschillende schrijfstijlen (het wat ouderwetse en gedragene van FF en het vlotte jongemannengebabbel tussen Tim en Joost, het scherpe politieke debat), leest het geheel als een trein en laat hij voldoende onbeantwoord zodat je als lezer in staat wordt gesteld eigen theorietjes te verzinnen over hoe het verder zou kunnen gaan.

Aan alles merk je dat het een boek van nu is: afkortingen als FPS, RPG, betalen via internet, iPod, YouTube, verwijzingen naar een populaire reeks boeken over een vampier. Dat is leuk, dat haalt het boek uit het velours gordijnen-sfeertje dat om de kring rond FF hangt.
Interessant vind ik ook dat de schrijver personages opvoert die ik meende te herkennen:
- Henk Koetsier: dat is Harry Mulisch
- Amalia Dennerode: dat is Gretta Duisenberg
- Helen Cagafuego-Burghard, feministisch publiciste (waarom worden er door de Vries alleen maar de namen van haar echtgenoten gebruikt? En waarom in de volgorde die hij ze gebruikt: eerst die van haar eerste echtgenoot en dan die van haar tweede echtgenoot. Waarom met een streepje ertussen?) en haar man, de minister Ernst Burghard (die komt eigenlijk niet echt meer voor, dus lastig te bedenken wie de Vries in gedachten heeft gehad bij deze man. Een grote, grijnzende man, altijd met een glas in de hand. Minister van Buitenlandse Zaken). Zouden dit Hedy D'Ancona en Ed van Thijn kunnen zijn??? Hoewel ik bij een grote man met glas meer denk aan Hans van Mierlo en Connie Palmen. Maar dat is dan weer in het verkeerde tijdsgewricht. Lastig, lastig. Las op de wikipedia dat Hans van Mierlo ook nog even iets met Gretta Duisenberg gehad heeft (voordat zij met Wim Duisenberg trouwde)
- Obbo Kooijer: hoogleraar. Niet mijn wereldje dus lastig thuis te brengen. Vermoed dat een van de leden van de leesgroep, die Nederlands gestudeerd heeft, daar wel raad mee weet.
En de broer van Tim heet natuurlijk niet voor niets Bint.

Minpunten
Maar zoals dat gaat, is er ook het nodige aan te merken op Clausewitz:
- het ROFL LMAO dat Tim om de haverklap gebruikt: gewoon niet grappig.
- waarom jat Tim het schilderij uit het huis van Bint?
- waarom wordt Judith alsmaar magerder?
- waarom gaat het meerdere keren over de slechte/scheve rug van Tim?
- vreselijk hoe mensen die van middelbare leeftijd zijn worden neergezet alsof ze hoogbejaard zijn, bv Helen. Daarover wordt gemeld dat ze 65 is maar uit de verdere beschrijving zou ik haar minstens 20 jaar meer gegeven hebben!
- soms werkelijk afschuwelijk slecht geschreven dialogen. Een voorbeeld:
- Weet je waarom-ie niet gecremeerd wil worden?
- Nou?
- Omdat-ie nog niet dood is.
Aan beide kanten van de Atlantische Oceaan lagen we dubbel. Vooral die toevoeging: brrrr.

De titel
Het verhaal Vom Kriege van FF - over een groep soldaten die ingesloten wordt door de vijand en weet dat ze allen zullen sterven - dat een van de hoofdstukken in het boek vormt, is tevens de titel van een boek van Carl von Clausewitz. Deze 'militair theoreticus' schreef onder deze titel een boek over strategisch militair management. Het werd postuum uitgegeven. En juist hiermee tilt de Vries zijn roman Clausewitz uit boven een gewoon leesboek. Want daarmee komen ineens de discussies en de gebruikte foto's op de voorgrond en verschuift het verhaal over Tim die naar een verdwenen schrijver zoekt naar de achtergrond. En wordt het een aanklacht tegen de recente internationale politiek in plaats van een roman over een verdwenen schrijver. Knap!

Dus: vier sterren.