Belle van Zuylenlezing door Nelleke Noordervliet

Vorige week ben ik met een vriendin naar de 'Eerste Belle van Zuylenlezing' geweest in de Stadsschouwburg in Utrecht. De lezing, georganiseerd naar aanleiding van de tweehonderste sterfdag van Belle van Zuylen en georganiseerd door de SLAU (Stichting Literaire Activiteiten Utrecht), zou worden uitgesproken door Hella Haasse en Nelleke Noordervliet. Helaas bleek Hella Haasse al enige weken last te hebben van haar longen en was daardoor niet in staat te komen. Nelleke had daarom diezelfde middag nog hun lezing (die een tweespraak had moeten zijn) omgegooid.

Het werd in een leuke vorm gebracht: Belle van Zuylen in een theekrans-gesprek met andere eerbiedwekkende vrouwen uit de laat 17e, vroeg 18e eeuw. Zo waren er onder andere Maria Sybilla Merian, Betje Wolf en Mary Woolstonecraft. En Nelleke zelf natuurlijk. Ze 'spraken' over vrijheid van vrouwen: vrijheid om te leren, zichzelf te ontwikkelen, zelf keuzes te maken in relaties, huwelijken, minnaars etc. etc.

De manier waarop Noordervliet in staat is om de verschillende vrouwen tot leven te brengen en ze met elkaar te laten discussiëren, en daar bovenop de manier waarop Noordervliet er geen saaie voorleesbeurt van maakte maar een show, maakte het voor mij een bijzonder levendige 'lezing'.

Omdat Hella Haasse er niet was, werd Nelleke Noordervliet na haar lezing geïnterviewd door Ed van Eeden, die daar duidelijk zonder al te veel voorbereiding zat. Logisch, want pas die middag was de afwezigheid van Haasse definitief bekend geworden. Op zich wel een aardig interview, maar er had met enige voorbereiding meer ingezeten. Interessant mens, die Noordervliet!

Als het meezit wordt de lezing binnenkort in de Groene Amsterdammer gepubliceerd. Ik houd me aanbevolen voor een afschrift/kopietje/linkje oid daarvan!

James Joyce - Molly

De Hoorspelfabriek bracht dit najaar een kleine 10-tal hoorspelen op de markt, waaronder ´Molly´, uit Ulysses van James Joyce. Dit is een 3 uur durend hoorspel (3 CDs van ongeveer een uur elk), met Annewil Blankers in de hoofdrol, of beter gezegd, in de enige rol. Het is namelijk een monoloog. Een drie uur durende monoloog! Dat schrok me van tevoren wel een beetje af. Daarnaast, drie uur Annewil, zou me dat niet vreselijk gaan tegenstaan? Integendeel: ik heb er nu al drie keer drie uur geboeid naar geluisterd.

Het hoorspel is opgenomen in 1970, zo bleek tijdens het bestuderen van het bijgevoegde CD-boekje. Hierin is o.a. een interview met Annewil opgenomen voor de KRO-gids (gepubliceerd in november 1970). Annewil is dan 30, wat trouwens goed te horen is op de CD: er is duidelijk een jonge vrouw aan het woord.

Omdat ik de Ulysses nooit las was het voor mij hier en daar wel verwarrend, er kwamen nogal wat personages in het hoorspel naar voren die mij niets zeiden. Toen ik er met een collega over sprak, die de roman wel in zijn geheel had gelezen, viel eea veel meer op zijn plaats. Molly slaat op Molly Bloom, een van de drie hoofdpersonen uit de Ulysses, en het hoorspel betreft het allerlaatste deel van deze omvangrijke roman.

Molly ligt in bed, naast een slapende man (waarvan mij tijdens het luisteren niet duidelijk was of het háár man dan wel een minnaar was) en mijmert over haar leven. We volgen de onsamenhangende gedachtenstroom van Molly, terwijl zij wakker ligt en hoopt dat de slaap haar zal overmannen. In het CD-boekje las ik dat dit deel van de Ulysses 25.000 woorden heeft in slechts acht zinnen, zonder een enkel leesteken! De denkt na over de mannen uit haar leven, over haar jeugd in Gibraltar, over haar echtgenoot, haar overleden zoontje, de man waarop zij nu verkikkerd is en met wie ze een afspraakje heeft etc etc. Een grote lange gedachtenstroom, van de hak op de tak springend en daardoor verwarrend maar je nooit vervelend. Je krijgt niet alleen een kijkje in het (liefdes)leven van Molly maar ook in hoe vrouwen en mannen aan het begin van de 20e eeuw in het Ierse Dublin leefden, werkten en zich probeerden te bevrijden van de knellende banden van hetgeen de maatschappij van hen verwachtte. Uiteindelijk is er een abrupt einde, wat doet vermoeden dat Molly eindelijk in slaap zal zijn gevallen.

Absoluut de moeite waard!!

Je kunt trouwens een stukje beluisteren op de site van de uitgever.

Tekst: James Joyce (vertaling John Vandenbergh)
Regie: Willem Tollenaar
Eeerste uitvoering: KRO, 1970